راهنمای تدوین پایان نامه

راهنمای تدوین پایان نامه

بنده قبل از شروع تدوین پایان نامه کتاب و جزوات و راهنمای تهیه پایان نامه برخی از دانشگاهها را مطالعه نمودم و هر کدام خیلی ناقصی داشته خیلی کلی و مختصر بود لذا بنده با ترکیب کتابها و جزوات و نیز آخرین مطالب در اینترنت  را جمع آوری نمودم و در یک جزوه 24 صفحه ای تنظیم نمودم تا دیگران از این زحمات بهره مند شوند و مثل من چند ماه دنبال مطالب نباشد در ضمن از روش دکتر حافظ نیا که بصورت فومول و  خیلی حرفه ای تهیه نموده است قالب اصلی و چار چوب تهیه پایان نامه را را مورد نظر قرار دادم فکر می کنم با خواندن  راهنما تهیه شده به راحتی با تمامی جزئیات آشنا شوید.  با تشکر علی بوداغی 

======================================

فهرست

الف- برگهای ابتدای پایان نامه:

طرح روی جلد

  صفحه سفید

صفحه دوم : بسم الله الرحمن الرحیم

صفحه سوم :صفحه عنوان

چکیده پایان نامه به فارسی

پیشگفتار

صفحه تاییدها

  صفحه تقدیم به

  تقدیر و تشکر

صفحه فهرست مطالب

صفحه فهرست جداول

صفحه فهرست تصاویر یا نمودار

صفحه فهرست ضمائم و پیوست

ب )   متن پایان نامه

1 - فصل اول=کلیات تحقیق:

1 – 1 - مقدمه

1 – 2  - بیان مساله

1 – 3 -  سوالات پژوهش

1 – 4 - اهمیت و ضرورت انجام پژوهش

1 – 5 - اهداف پژوهش

1 – 6 – فرضیه های پژوهش

1 – 7 – کاربران پژوهش

2-  فصل دوم=ادبیات و مبانى نظرى تحقیق:

2 – 1 -– مفاهیم نظری

2 – 2  – مبانی نظری

2 – 3 -– چار چوب نظری

2 – 4 -– پیشینه تحقیق:

فصل سوم=روش اجراى تحقیق

نوع و روش تحقیق - تعیین جمعیت آمارى، روش هاى نمونه گیرى -روش و ابزار گردآوری اطلاعات-جامعه آماری، جامعه نمونه-روش تجزیه وتحلیل داده ها-شاخص های تحقیق - متغیرها  -متغیرهای مستقل- تعریف مفهومی متغیر مستقل : -تعریف عملیاتی متغیر وابسته- تعاریف کاربردی- -شاخصها و معرفها -متغیر وابسته -روش و ابراز گردآوری-اطلاعات -  محدوده مکانی و زمانی تحقیق - نوع مطالعه - جمعیت مورد مطالعه (تعریف جامعه مورد مطالعه، معیارهای ورود و حذف، روش نمونه گیری ، حجم نمونه و شیوه محاسبه آن) - روش جمع آوری داده ها (مکان و زمان انجام مطالعه) - روش اجرای طرح (بر حسب نوع مطالعه به نحوه تقسیم تصادفی، نحوه همسان سازی، نحوة پیگیری ، نحوة مداخله،  و... اشاره کنید.) - روش تجزیه و تحلیل داده ها - مشکلات و محدودیتها - محدوده مکانى و زمانى- ملاحظات اخلاقی -شاخصها و معرفها -روش ها و تکنیک های آماری – روایی واعتبار پرسشنامه

4 - فصل چهارم =  محیط شناسی: 

جغرافیای فضایی مثلا اگر در مورد خلیج فارس باشد خلیج فارس را از حیث ارتباط با مساله یا تحقیق  معرفی کنیم.

5 - فصل پنجم = یافته های تحقیق :

در باره موضوع اصلی تحقیق: یافته های تحقیق اعم از کتابخانه یا میدانی می باشد.اینجا فقط مصادیق باشند مبانی نظری مطرح نباشند.تمام اطلاعات در مورد تحقیق در این فصل می آوریم.اول مطالب کتابخانه سپس اسناد و مدارک سپس اسناد میدانی.بخش عمده تحقیق ما همین فصل است.نمودار ها هم در این فصل می آید.توصیف و فشرده سازی نیز در این فصل می آوریم.در فصل دوم و چهارم و پنجم حتما بایستی ارجاع و رفرنس داشته باشد.فصل پنجم فقط توصیف است.

 

 

6 - فصل ششم = تجزیه و تحلیل داده ها:

فصل ششم استدلال رابطه و ... است فصل ششم رفرنس ندارد چون حاصل جولان فکری است اگر آماری باشد از تفکیک آماری استفاده می کنیم.اگر داده ها کیفی و متنی باشد از روش تحلیل استدلال استفاده می نماییم.

در این فصل فرضیه ها ارزیابی می شوند.فصل ششم فصل تحلیل و ارزیابی فرضیه هاست و آنها را مستدل می کنیم مسندات را از فصل پنجم و دوم استفاده می نماییم از نتایج بدست آمده و نظریه های علمی و ... جهت استدلال فرضیه استفاده می کنیم.

پایان تجزیه و تحلیل در حقیقت رأی شماست که بگویید فرضیه رد می شود یا قبول

7 -فصل هفتم =  نتیجه گیرى:

مقدمه - خلاصه پژوهش - نتیجه گیری فرضیه اول - نتیجه گیری فرضیه دوم و ..... پژوهش 

8 - فصل هشتم  =  پیشنهادات:

فصل هشتم پیشنهادهاست اگر تحقیقات اگر بنیادی باشد هدف کشف و تولید علم می باشد اگر کاربردی باشد حتما باید این فصل را مفصل داشته باشیم یعنی راهکاری برای حل مساله پیشنهاد نمایید قابل عمل و اجرایی باشد.

پیشنهادات دقیق درست علمی و قابل قبول ارائه شود محقق از پیشنهاداتش شناخته می شود.

ج) پیوستها:

 

د) منابع - و ماخذ :

الف) کتابها      ب) مقالات         ج ) پایان نامه ها          د ) سایت های اینترنتی :

ه- برگهای انتهای پایان نامه:

الف - برگ ما قبل آخر ( چکیده انگلیسی پایان نامه )     ب- برگ آخر (فرم انگلیسی)

 

=========================================

 

 

 

راهنمای تدوین پایان نامه

 

الف- برگهای ابتدای پایان نامه
طرح روی جلد

فرم زرکوب یا نقره کوب روی جلد فارسی - مندرجات روی جلد به شرح وترتیب ذیل وبه صورت وسط چین آورده می شوند:

آرم دانشگاه آزاد اسلامی ( ترجیحاً در ابعاد 5/2 سانتی متر *3 سانتی متر )

عبارت : « دانشگاه آزاد اسلامی »

نام واحد دانشگاهی

نام دانشکده و نام گروه آموزشی

 عبارت : « پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد M.A   »

 کلمه : « گرایش » ( نام گرایش تحصیلی )

 کلمه « عنوان »

 عنوان پایان نامه

 عبارت « استاد راهنما »

 نام استاد راهنما

 عبارت « استاد یا استادان مشاور »

 نام استاد یا استادان مشاور

 کلمه « نگارش »

نام نگارنده

 سال تحصیلی ( تاریخ دفاع پایان نامه بر حسب فصل مربوط نوشته شود )

 جلد … ( در صورتی که پایان نامه بیش از یک جلد باشد )

صفحه روی جلد، به ترتیب در سمت راست به زبان فارسی و در سمت چپ به زبان انگلیسی در دو طرف پایان نامه قرار می گیرد و شامل آرم دانشگاه شیراز، نام و نام خانوادگی اساد راهنما و نویسنده و تاریخ تهیه پایان نامه می باشد

جلد پایان نامه

مطابق با نمونه طرح جلد ارائه شده در پیوست این آئین نامه،‌زرکوب و با جلد سبزرنگ:دکترا ،جلد آبى تیره رنگ: ‌کارشناسى ارشد و جلد مشکى رنگ: کارشناسى مجلد گردد.               عنوان پایان نامه با حروف بزرگ و سایر مطالب با حروف کوچک درج شود. در کنار شیرازه نیز صرفاً عنوان و نام تهیه کننده پایان نامه و سال اختتام آن با حروف کوچک زرکوب گردد. Ph.D.Thesis :دکترا ،M.Sc.Thesis :‌کارشناسى ارشد ، B.Sc :‌کارشناسى Ã براى پایان نامه ها ى کارشناسى ،کارشناسى ارشد و دکترا : به منظور حفظ هماهنگى با مقررات جارى مدیریت تحصیلات تکمیلى دانشگاه از ذکر نام استاد یا اساتید مشاور روى جلد پایان نامه پرهیز گردد. براى پایان نامه هاىکارشناسی:‌ ذکر نام استاد (اساتید) راهنما روى جلد پایان نامه بلامانع است. هنگام ذکر مشخصات استاد یا اساتید راهنما، صرفاً درجه علمى ایشان ، دکتر یا مهندس ذکر شده و سپس نام و نام خانوادگى مربوطه درج مى گردد. از نوشتن عناوین دیگر مانند: آقاى، جناب، استاد وغیره پرهیز گردد. در قسمت زمان ارائه ماه و سال دفاعیه پایان نامه قید شود. بعنوان مثال: اسفند 1383جلد پایان نامه از نوع گالینگور وبه رنگ آبی انتخاب گردد و موارد روی جلد به شکل زرکوب چاپ شوند .

صفحات فرعی

شامل صفحه عنوان، تقدیم و تشکر و فهرست مندرجات می باشد که با حروف (الف – ب – ج….) شماره گذاری می شود  - صفحه «بسم الله الرحمن الرحیم» ، صفحه عنوان ، تأیید هیأت داوران یا ( صورتجلسه دفاع ) ، سپاسگزاری و تقدیم شماره گذاری نمی شوند.

  صفحه سفید

بعد از جلد و همچنین در آخر پایان نامه قبل از جلد صفحه سفید قرار می گیرد.

-          فرم داخل جلد به فارسی
برگ اول (فرم داخل جلد به فارسی) : این قسمت باید دقیقاً طبق فرمت داده شده اعمالگردد.

صفحه دوم : بسم الله الرحمن الرحیم

از آنجا که نام و یاد خدا بهترین سرآغاز براى هر نوشته و کارى مى باشد، بسیار مناسب است که نخستین برگ از پایان نامه به درج کلام الهى «بسم الله الرحمن الرحیم» با رسم الخط زیبا اختصاص یابد که فضل الهى موجب توفیق روزافزون گردد. - صفحات «بسم الله الرحمن الرحیم» ، صفحه عنوان ، تأیید هیأت داوران یا ( صورتجلسه دفاع ) ، سپاسگزاری وتقدیم شماره گذاری نمی شوند.    صفحات فرعی شامل صفحه عنوان، تقدیم و تشکر و فهرست مندرجات می باشد که با حروف (الف – ب – ج….) شماره گذاری می شود

شماره گذاری متن :
صفحه های فرم داخل جلد و بسم الله الرحمن الرحیم، شماره گذاری نمی شوند. صفحات بعدی به ترتیب حروف ابجد شماره گذاری می گردند. شماره گذاری با عدد از مقدمه و تا انتهای پایان نامه (پیوستها) ادامه خواهد داشت. در شماره گذاری اعداد باید در وسط و پایین صفحه قرار گیرند.این صفحه بعد از صفحه سفید قرار می گیرد و بایستی به شکل ساده و مشخص صفحه آرایی شود، از به کار بردن هرگونه کادر و تزئین در این صفحه خودداری شود.

صفحه سوم :صفحه عنوان

‌ مطالب روى جلد پایان نامه عیناً تکرار می‏شود، با این تفاوت که ذکر نام اساتید راهنما و مشاور الزامى است. -   کلیه مندرجات روی جلد عینا در صفحه عنوان قرار می گیرد

صفحة عنوان(تصویر کامل روی جلد پایان نامه)  ]آرم دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی – درمانی ایران ] ، نام دانشگاه، نام دانشکده، مقطع تحصیلی ، رشته تحصیلی،  عنوان پایان نامه ، نام استاد راهنما ، نام استاد مشاور، نام نویسنده، سال فراغت از تحصیل ، شماره ثبت [

چکیده: یک تا یک و نیم صفحه (250-150 کلمه) را به خلاصه ای از مطالب پایان نامه شامل بیان مسئله، هدف از اجرا ، روش انجام، نتایج و نتیجه گیری نهایی اختصاص دهید. چکیده حداکثر در یک صفحه، شامل خلاصه ای از مسئله تحقیق، روش تحقیق، ابزار، مواد، نتایج حاصله و پیشنهادهای احتمالی است، در ضمن چکیده بایستی مختصر و مفید باشد. متن صفحه چکیده با فونت نازنین (12) و فاصله سطرها (5/0) واحد نگارش می شود.  چکیده پس از اتمام یافتن پایان نامه نوشته می شود.

 چکیده پایان نامه به فارسی

-          برگ چهارم (چکیده) : هر پایان نامه بایستی با چکیده آغاز گردد

-          که شامل: بحث پیرامون موضوع پایان نامه، شیوه های تحقیق و نتیجه کلی است .

-          دانشجو موظف است این چکیده را به زبان فارسی تهیه و در این برگ از پایان نامه درج نماید.

    - چکیده بخشی ازپایان نامه است که خواننده را به مطالعه آن علاقمند ویا گریزان می کند .

-          چکیده درعین کوتاه بودن منعکس کننده اصل موضوع بوده

-     شامل برد و مطلب است :        - مساله تحقیق         - نتیجه تحقیق    - چکیده در حد اقل 200 کلمه وحداکثر 250 کلمه و در یک صفحه تنظیم گردد.    - ارجاع وپانویس نداشته باشد.    - ازدرج مشخصات پایان نامه خودداری شود.    - ازبیان فهرست مطالب به هرصورت اجتناب شود.      - کلید واژه ها درپایان چکیده آورده شود.  حداکثر در حجمى معادل با 250 تا 300 کلمه تهیه شده و شامل بیان مختصر مسئله مورد بررسى، روش تحقیق و مراحل بکار گرفته شده براى کسب و جمع آورى اطلاعات، نحوه تجزیه و تحلیل و نتیجه کلى حاصله مى باشد. خواننده با مطالعه چکیده باید تشخیص دهد که پروژه موجود دربرگیرنده مطالب مورد علاقه وى مى باشد یا خیر؟ تاریخچه و سابقه موضوع در این قسمت ذکر نشده، بلکه در مقدمه پروژه توضیح داده مى شود. چکیده در یک صفحه مجزا بعد از صفحه عنوان قرار مى گیرد . در بالاى آن به فاصله دو سطر از حاشیه بالاى صفحه در میانه سطر عنوان پایان نامه نوشته مى شود.                   .          

-      کلمات کلیدى :در انتهاى چکیده می‏تواند کلمات کلیدى مورد استفاده در پایان نامه به تعداد 5-4 واژه اضافه شود.   خلاصه یا چکیده فارسی پایان نامه یا رساله اولین صفحه اصلی است که با شماره 1 مشخص می شود و حداکثر در 2 صفحه جای می گیرد.صفحه چکیده و پس ازآن به عنوان صفحات اصلی بوده و با عدد شماره گذاری گردند. 

صفحه تاییدها

- صفحه تاییدیه اعضاء کمیته

این صفحه بیانگر کلیات پایان نامه است و توسط اعضاء کمیته امضاء می شود

  صفحه تقدیم به

-          برگ سوم (تقدیم) : در صورت تمایل دانشجو می تواند پایان نامه خود را به شخصیتی و یا ... تقدیم نماید، که در این صفحه درج می گردد.

این صفحه اختیاری است و اختصاص به ذکر نام فرد یا افرادی دارد که پایان نامه به ایشان تقدیم می شود. اگر چه متن این صفحه به سلیقه شخصی بستگی دارد، اما با توجه به شئونات ملی و فرهنگ اسلامی کشور بایستی متن آن مورد تایید تحصیلات تکمیلی دانشگاه نیز باشد. در تدوین و تایپ صفحات پایان نامه به غیر از صفحات تقدیم و سپاسگذاری از هیچگونه کادر تزیینی و تذهیب ها نباید استفاده گردد وصفحات بدون سرصفحه باشد. صفحه تقدیم ( اختیارى) در یک صفحه مستقل بعد از قسمت چکیده،‌برحسب صلاحدید نگارنده به فرد، افراد یا موسسه اى تقدیم مى گردد.
  تقدیر و تشکر

-          برگ پنجم (تقدیر) : دانشجو می تواند در صورت تمایل در این صفحه از کسانی او را در تهیه پایان نامه یاری نموده اند تقدیر نماید.      صفحه قدردانى (اختیارى) در این قسمت، در یک صفحه مجزا بعد از صفحه تقدیم نگارنده مراتب قدردانى خود را از اشخاص و یا موسساتى که در تدوین مطلب با فراهم آوردن اطلاعات، امکانات و یا تأمین بودجه همکارى نموده اند، ابراز مى نماید.

در این صفحه از افرادی که در انجام پایان نامه به نحو موثری همکاری نموده اند سپاسگزاری می شود. عنوان این صفحه به فاصله 3 سطر از لبه کادر به صورت وسط چین نوشته شده و متن اصلی به فاصله دو سطر در زیر آن نوشته می شود برای آگاهی بیشتر به نمونه آورده شده در صفحه 30 مراجعه نمایید.

لیست علائم و اختصارات

-           این قسمت که قبل از فهرست قرار مى گیرد، لیستى است از کلیه علائم و اختصاراتى که در متن بکار رفته است.باید سعى شود که در متن از علائم استاندارد استفاده شود. نحوه نگارش لیست علائم بدین ترتیب است که در چپ علامت و در سمت راست مفهوم آن درج مى گردد. ترتیب نگارش علائم مطابق با نوع علامت بکار رفته، متفاوت مى باشد . معمولاً‌ نخست حروف انگلیسى سپس حرف یونانى نوشته مى شوند . لازم به ذکر است که در کل متن پایان نامه براى نمایش هر پارامتر فیزیکى فقط باید از یک نماد استفاده کرد. به عنوان مثال براى نمایش دما فقط از یک حرف مانند T استفاده شود.

  فهرست مطالب- اشکال، جداول و فرمولها

 فهرست مطالب : (شامل فهرست رئوس مطالبی است که در متن اصلی آمده است.)

 فهرست جداول :(شامل شماره و عنوان جدولها)

 فهرست تصاویر با نمودارها:(شامل شماره و عنوان تصاویر و نمودارها)

 فهرست ضمائم و پیوستها:(شامل شماره و عنوان پیوستها)

صفحه فهرست مطالب

این صفحه شامل عناوین فصول و فهرست رئوس کلیه مطالب مندرج در متن پایان نامه می باشد، که به ترتیب با عنوان و شماره صفحه همراه است.

- تذکر1: صفحاتی که قبل از صفحه فهرست مطالب می آید دراین صفحه ذکر نمی شود.

- تذکر2: چنانچه فهرستی بیش از یک صفحه باشد، در صفحات بعدی، سرستونها با فاصله 4 سانتی متر از بالای صفحه تایپ می شود. برای اگاهی بیشتر به نمونه آورده شده در صفحه 32 مراجعه شود.

- صفحه فهرست جداول

این صفحه شامل، عنوان، شماره و صفحه جدول های موجود در متن می باشد. برای آگاهی بیشتر به نمونه آورده شده در صفحه 33 مراجعه شود.

- صفحه فهرست شکل ها و تصاویر

این صفحه شامل فهرست کلیه ی: تصاویر، نمودارها و عکس های موجود در متن است، که همگی تحت شکل آورده می شود. به نمونه آورده شده در صفحه 34 مراجعه شود.

- فهرست نشانه های اختصاری

در صورت لزوم و با توجه به متن پایان نامه، جهت اطلاع خوانندگان، فهرستی از علائم اختصاری همراه با معادل آنها تهیه می گردد. توجه شود که در متن پایان نامه در مرتبه اول از واژگان اصلی و پس از آن علائم اختصاری استفاده می شود. به نمونه آورده شده در صفحه 35 مراجعه شود. فهرست (مطالب ، جداول و نمودارها) فهرست مطالب صفحات فهرست ها همه به عنوان صفحات فرعی بوده و باحروف الفبای فارسی  شماره گذاری شوند.

     صفحات فهرست بعد از صفحه قدردانى قرار مى گیرند. کلمه " فهرست" در وسط و بالاى کلیه صفحات مربوطه تایپ گردد. عناوین اصلى و فرعى در سمت راست و شماره صفحه درحاشیه چپ نوشته شود. شماره عنوان اصلى با خط تیره از عنوان مربوطه جدا مى شود. شماره عناوین فرعى حداکثر بصورت ZZ-YY-XX نوشته مى شود که XX شماره عنوان اصلى و YY یکى از عناوین فرعى XX و ZZ نیز یکى از بخش هاى زیرین YY مى باشد. که البته در فهرست نویسى فقط تا عنوان فرعى دوم (اصلی- فرعی- زیرین) شماره گذارى شده و نوشته مى شود. عناوین اصلى از منتهاى الیه سمت راست هر سطر ، عناوین فرعى به اندازه چهار حرف داخلتر از عنوان اصلى و عناوین فرعى تر به اندازه هشت حرف داخلتر از عنوان اصلى نوشته مى شوند. فهرست تصاویر ونمودارها: راهنماى تصاویر واشکال نیز با درج شماره شکل و شرح آن و صفحه آن جداگانه درج می‏گردد. فهرست جداول :راهنماى جداول پایان نامه نیز بصورتى که شرح داده شد وبصورت جداگانه بعد از فهرست تصاویر آورده می‏شود. ترتیبى که در اینجا به جهت ارائه مطالب بیان گردید به گونه ایست که، همواره در فهرست نویسى «تقدیم» حرف «الف» و «مقدمه» شماره«1» را به خود اختصاص مى دهد.
        فهرست مطالب بعد از موارد بالا می آید . فاصله تیتر « فهرست » نسبت به بالای صفحه 10 سانتی متر است و نسبت به دو طرف صفحه کاملاً در وسط قرار می گیرد.    بعد از فهرست مطالب، فهرست جداول و نمودارها و تصاویر بصورت جداگانه می آید.  توجه: شماره گذاری انجام شده در فهرست  مندرجات عیناً در متن پایان نامه  و نتایج نیز رعایت شود. برگ ششم (فهرست مطالب) : دانشجو بایستی فهرست مطالب که همراه با شماره صفحه مربوطه در این قسمت درج نماید.
دانشجو باید پس از درج فهرست مطالب پایان نامه، فهرست اشکال را به صورت جدا از فهرست مطالب درج نماید. 
دانشجو باید پس از درج فهرست اشکال پایان نامه، فهرست جداول را به صورت جدا از فهرست اشکال درج نماید. شماره گذاری جداول و نمودارها:
در هر فصل هر جدول (شکل) با درج شماره فصل شکل (جدول) درآن فصل شماره 
گذاری می شود. سپس موضوع شکل (جدول) بلافاصله بعد از شماره گذاری درج خواهد شد. به طور مثال جدول 3- 2 (فصل دوم شماره 3) به صورت زیر شماره گذاری می گردد  جدول (شکل) 3-2-

راهنمای تدوین پایان نامه

پایان نامه خود را در قالب بخشهای زیر تدوین کنید:

صفحات مقدماتی                 متن اصلی                   پیوست

صفحات مقدماتی

مشتمل بر اجزای زیر بوده که با حروف الفبا شماره گذاری شده ودر صفحات مجزا به شرح زیر نوشته می شود:

الف- صفحة عنوان(تصویر کامل روی جلد پایان نامه)  ]آرم دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی – درمانی ایران ] ، نام دانشگاه، نام دانشکده، مقطع تحصیلی ، رشته تحصیلی،  عنوان پایان نامه ، نام استاد راهنما ، نام استاد مشاور، نام نویسنده، سال فراغت از تحصیل ، شماره ثبت [

ب- صفحات تقدیم وتشکر

ج- چکیده: یک تا یک و نیم صفحه (250-150 کلمه) را به خلاصه ای از مطالب پایان نامه شامل بیان مسئله، هدف از اجرا ، روش انجام، نتایج و نتیجه گیری نهایی اختصاص دهید.

د- فهرست مطالب : (شامل فهرست رئوس مطالبی است که در متن اصلی آمده است.)

ه- فهرست جداول :(شامل شماره و عنوان جدولها)

و- فهرست تصاویر با نمودارها:(شامل شماره و عنوان تصاویر و نمودارها)

ز- فهرست ضمائم و پیوستها:(شامل شماره و عنوان پیوستها)

مقدمه: شماره گذاری از مقدمه شروع می شود

ب )   متن پایان نامه 

توجه مهم:

در فصل بندی پایان نامه ها از چند روش می توان بکار برد یابصورت هشت فصل و یا شش یا پنج فصل یا چهار فصل - برای چهار فصل نمودن می توان= فصل اول وسوم را یکی نمود و فصل چهار و پنج را یکی نمود و فصل ششم و هفتم وهشتم را یکی کرد.

برای پنج فصل =می توان فصل اول وسوم را یکی نمود و فصل چهار و پنج را یکی شود و فصل هفتم وهشتم را یکی کرد.

برای شش فصل =می توان فصل اول وسوم را یکی نمود و فصل هفتم وهشتم را یکی کرد.

راهنمای فصل اول:  کلیات تحقیق(مقدمه)

 1 – 1 - مقدمه : 1 – 2  - بیان مساله : 1 – 3 -  سوالات پژوهش : 1 – 4 - اهمیت و ضرورت انجام پژوهش :1 – 5 - اهداف پژوهش : 1 – 6 – فرضیه های پژوهش :    1-7– کاربران پژوهش : 1 – 8 – محدوده مکانى و زمانى

ابتدا فصل دوم ادبیات و مبانی نظری تحقیق نوشته می شود فصل اول و سوم کلیات تحقیق و روش تحقیق را در انتها تحقیق می نویسند.

   این قسمت شامل هدفهای مورد نظر در پایان نامه، روشها و نحوه انجام تحقیق و نتایج حاصل از آن باشد. اغلب منابع مروری (Literature Review) نیز در این قسمت انجام می پذیرد. همچنین ذکر اهمیت موضوع تحقیق در رابطه با توسعه کشور توصیه می شود. 
توضیح ساختار پایان نامه با ذکر مختصر از مطالبی که در فصلهای مختلف آورده شده است ضروری است.

تاریخچه و سابقه موضوع در  قسمت چکیده ذکر نمی شود، بلکه در مقدمه پروژه توضیح داده مى شود.

  کلیات تحقیق یا مقدمه اولین فصل متن اصلی پایان نامه می باشد و هدف از آن آشنایی خواننده با موضوع مورد تحقیق است، مطالب مندرج در مقدمه باید به نحوی باشد که با جملات بسیار ساده اهمیت مساله مورد تحقیق، محدودیت های تحقیق، چهارچوب نظری را مشخص نموده و با روش منطقی و هدف دار خواننده را به سوی موضوع مورد تحقیق هدایت نماید، ارائه تعریف واژه ها، متغیرها و بعضی دیگر از توضیحات در متن مقدمه باعث جذابیت آن خواهد شد.

کلیات تحقیق مى بایست شامل موارد ذیل باشد:
-1  بیان واضح و کامل مسئله مورد بررسى یا هدف مطالعه.
-2  بیان دلایل اهمیت موضوع و ارزشیابى آن.
3 - بیان مختصر تاریخچه کارها و تحقیقات قبلى انجام شده روى موضوع و وضعیت فعلى آن.
4 - معرفى و مرور اجزاء‌و بخش هاى پایان نامه. این مطالب به این سؤال که چرا این بررسى یا پایان نامه صورت مى پذیرد پاسخ داده، و نشان می‏دهد که گامى در جهت تکمیل و با رفع نقص فعالیت گذشتگان مى باشد.
  -5 توضیحات مختصرى در مورد نحوه تجزیه و تحلیل مسأله و روشها، نحوه انجام تحقیق ونتایج بدست آمده از آن به نظر مى رسد که ضرورتى نداشته باشد.

همانطور که اشاره شد متن پایان نامه معمولا با فصلی تحت عنوان کلیات تحقیق یا مقدمه شروع شده و با رائه فهرست منابع  و پیوست ها پایان می پذیرد.

تذکر: اولین صفحه شماره دار پایان نامه صفحه کلیات تحقیق یا مقدمه است، صفحات قبل از مقدمه با حروف الفبا شماره گذاری می شوند و شماره صفحات در پایین صفحه به صورت وسط چین، به فاصله 2 سانتی متر از لبه پایینی کاغذ نوشته می شود.(توجه شود اگر چه شمارش صفحات مقدماتی از جلد شروع می شود اما صفحه روی جلد و صفحه سفید و صفحه بسم ا.. شماره گذاری نمی شوند و شماره گذاری صفحات مقدماتی از صفحه عنوان با حرف (ت) شروع می گردد).

قابل ذکر است، که هر فصل تنها یک عنوان اصلی دارد که به فاصله سه سانتی متر از کادر بالایی در وسط صفحه ظاهر می شود. ضمنا هر فصل، شماری عناوین فرعی دارد، که اولین عنوان فرعی به فاصله دو سطر از عنوان اصلی و در منتهی الیه سمت راست کادر قرار می گیرد. پس از آن متن فصل به فاصله یک سطر شروع می شود. عناوین فرعی همواره به فاصله دو سطر از قسمت قبلی نگاشته می شود. برای آگاهی بیشتر به نمونه آورده شده   تذکر: لازم است عنوان اصلی با فونت 18 و عنوان فرعی با فونت 16 نازنین تایپ شود.

رعایت اصول پایان نامه نویسى:

نگارش پایان نامه داراى اصول مشخصى است . مهمترین آن که معمولاً در پایان نامه ها رعایت مى شود تدوین پایان نامه بر پایه ۵ فصل است که در

-          فصل نخست آن غالباً به کلیات تحقیق نظیر بیان مسأله تحقیق، اهداف تحقیق،ضرورت هاى انجام تحقیق و محدوده مکانى و زمانى آن و گاه تعریف مفاهیم و اصطلاحات اشاره مى شود

-          و در فصل دوم، پژوهشگر به مبانى و چارچوب نظرى تحقیق که حاصل مطالعات وى در زمینه موضوع مورد مطالعه است، اختصاص دارد. این فصل معمولاً در ابتدا به سوابق مطالعاتى یا پیشینه تحقیق و سپس به مباحث نظرى یا ادبیات تحقیق اشاره دارد. البته در برخى پایان نامه ها به چارچوب نظرى تحقیق (که اشاره به تئورى یا چارچوب فکرى مشخص است که محقق قصد دارد بر پایه آن رویکرد به مطالعه موضوع تحقیق خود بپردازد) اختصاص دارد.
فصل سوم نیز به روش اجراى تحقیق که شامل مواردى چون تعیین جمعیت آمارى، حجم نمونه، روش هاى نمونه گیرى و روش تحقیق است، اختصاص دارد.

-          در فصل چهارم، محقق به تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها پرداخته

-          و در فصل پنجم به بیان یافته ها و نتیجه گیرى تحقیق توجه خواهد داشت. متأسفانهدر بسیارى موارد یا جاى فصول عوض شده یا اجزاى هر فصل با تقدم و تأخر بدون استدلال منطقى کنار هم قرار مى گیرند.

متن اصلى این بخش از پایان نامه،‌اصل و اساس آن مى باشد. در واقع این بخش است که بهدانش‏پژوهان کمک اصلى مطالعاتى را مى نماید. بنابراین مطالب آن باید به صورت واضح،‌منظم  و قابل فهم ارائه گردد. بایستى سعى گردد تنها قسمت هایى که مستقیماً با موضوع موردبحث مربوط است آورده شوند. مابقى مطالب به صورت پیوست اضافه گردد. براى مثال اگر آشنایى با بعضى قضایا براى درک مطلب لازم است، ولى اثبات آنها منظور اصلى گزارش نیست به صورت پیوست اضافه شود. برنامه کامپیوترى، طرز استفاده و نمودار آن، نیز در پیوست آورده شود.  مگر در مواردى که صورت پروژه عمدتاً‌ در ارتباط با یک برنامه کامپیوترى تعریف شده باشد.  بطور کلى اهمیت پایان نامه صرفا به نوآورى نگارنده بستگى دارد.لذا از مطالب تکرارى ،کلاسیک   و متعلق به دیگران فقط بصورت اختصار کمک گرفته شود.

متن اصلى پایان نامه به طور منطقى به پنج فصل حداکثر 200 صفحه A4 تقسیم مى شود، فصل بندى پایان نامه بنا به نظر دانشجو و تایید استاد راهنما انجام می‏شود.

هر فصل می‏تواند به چند بخش تقسیم شود. مطالب هر فصل را مى توان با بیان آن قسمت از تحقیق که فصل بدان اختصاص یافته است ، توضیح مطلب و روش هایى که در رابطه با این قسمت مورداستفاده قرار گرفته است و بر شمردن نکاتى که باید کشف و دانسته شود، آغاز نمود. در فصل سوم به طور کامل به محتویات هر یک از فصول پایان نامه خواهیم پرداخت. - بحث، نتیجه گیرى، پیشنهادات: نتیجه گیرى با توجه به مطالب عنوان شده به ویژه در مقدمه به نگارش درآید.مقایسه نتیجه هاى بدست آمده با هدفهاى از قبل تعیین شده در مقدمه ،دستیابى هاى نوین در این فصل ذکر شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار می‏گیرند.

تدوین پروپوزال: 
پروپوزال یا طرح تحقیق، ابتدایى ترین و در عین حال اساسى ترین عنصر تدوین پایان نامه است. هر چند در برخى از دانشگاه ها به پروپوزال توجه زیادى نمى شود. در حالى که مى توان آن را اساسى ترین و مهم ترین کار تحقیق دانست زیرا یک پروپوزال در واقع نقشه و راهنماى انجام تحقیق است همان گونه که براى ساختن یک بنا یا ساختمان لازم است که ابتدا نقشه آن طراحى و ترسیم گردد. شاید نخستین کاستى و ضعف در تدوین پروپوزال هاى دانشگاهى ناهمگن بودن و نامتجانس بودن و در برخى موارد کهنه بودن تیپ آن است. در واقع نمى توان در دانشگاه ها و حتى دانشکده ها و گاه گروه هاى آموزشى یک تیپ نسبتاً یکسان و همگن را از پروپوزال ها داشت. این ادعا زمانى قوت مى گیرد که هر گروه تخصصى خود نیز اقدام به تهیه و تدوین تیپ نسبتاً متمایزى ازپروپوزال کند و بخواهد تدوین آن را براى دانشجو اجبارى سازد.

در واقع پروپوزال ها به علت ناهمگون و نامتجانس بودن ساختار آن غالباً دانشجویان را دچار نوعى سردرگمى مى سازند و امکان درک یکسان و نهادینه ساختن آن را در ذهن دانشجو فراهم نمى سازند. شاید مهمترین علت این امر ناشى از آن باشد که استادان دانشگاه نسبت به تیپ و نوع پروپوزال که در دانشکده محل تحصیل خود با آن خو گرفته اند تعصب داشته و سعى مى کنند همان را به دانشجو القا نمایند و این امر موجب مى شودکه دانشجویان نتوانند تیپ نسبتاً یکسان ومتحدالشکل از پایان نامه ها داشته باشند.

 به نظر مى رسد مهمترین عناصر تشکیل دهنده یک پروپوزال:

 بیان مسأله تحقیق، اهداف، ضرورت ها، پیش فرض ها، جمعیت آمارى، حجم نمونه وروش هاى نمونه گیرى، روش تحقیق، ابزار جمع آورى داده ها و فنون تجزیه و تحلیل داده ها باشد.

مقدمه:

شامل: بیان واضع و کامل مسئله مورد بررسی یا هدف مطالعه – بیان دلایل اهمیت موضوع و ارزشیابی آن- بیان مختصر تاریخچه کارها و تحقیقات قبلی انجام شده روی موضوع و وضعیت فعلی آن  - معرفی و مرور اجزاء و بخشهای پایان نامه

بیان مسأله:

در این قسمت موضوع مورد مطالعه را همراه با اطلاعات زمینه‌ای مستدل تعریف نموده، دلایل انتخاب موضوع و فواید ناشی از اجرای تحقیق و کاربرد آن را به روشنی توضیح دهید.

در این قسمت موضوع مورد مطالعه را همراه با اطلاعات زمینه‌ای مستدل تعریف نموده، دلایل انتخاب موضوع و فواید ناشی از اجرای تحقیق و کاربرد آن را به روشنی توضیح دهید.

دراین قسمت شما با نحوه بیان و یا توین مسئله تحقیق آشنا می شوید.وظیفه محقق در این قسمت ارائه مطالبی است تا بدان وسیله گروه آموزشی ویا پژوهشی تصمیم گیرنده جهت پذیرش موضوع تحقیق را متقاعد سازد که موضوع انتخاب شده از اهمیت و کفایت لازم برای انجام تحقیق برخورداراست.

• ·برای بیان مساله تحقیق باید به نکات زیر توجه نمود و سعی کرد تا به شیوه ای مناسب موارد زیر در متن آورده شود:                         
• اطلاعات زمینه ای در مورد موضوع مورد مطالعه
• توصیف دقیق مسأله  
• نحوه بروز یا وقوع
• وسعت و شدت مساله و عوارض ناشی از آن در جامعه
• عوامل دخیل در بروز مسأله
• نحوه برخورد فعلی با مساله
• آنچه درمورد راه حل مساله می اندیشید
• فواید پژوهش و نتایجی  که از حل مشکل انتظار می رود

            بدنبال پیدا کردن مساله و تدوین پرسش تحقیق لازم است تا به شکلی جزیی تر در مورد مساله وخصوصیات آن و مشکلات ناشی از وجود آن در جامعه اظهار نظر کرد. این بیانات باید براساس دانستنی های موجود در منابع علمی نسبت به مساله شکل داده شود.هرچه استناد ها به منابع در این قسمت بیشتر صورت پذیرد ،  پذیرش سهل تر برای تحقیق را نزد تصمیم گیرندگان به دنبال خواهد داشت.

     توصیه می شود تا قبل از نوشتن این قسمت ، اقدام به تجزیه و تحلیۀ مساله کرد. با این کار نسبت به متغیرهای تاثیر گذار بر آن به خوبی آشنا شده و از آنها به هنگام نوشتن می توان استفاده نمود. برای این کار می توان یکی از روش های موجود را بکاربست. متداولترین روش ها برای تجزیه و تحلیل مساله عبارتند از:

• شبکه علیت   مثال     نمودار استخوان ماهی  
• نمودارشش کلمه ای که؟  ،   کی؟ ،  کجا؟ ،   چگونه؟ ،چی؟ ، چرا؟

-         سئوالات تحقیق:

سئوال اصلی تحقیق   -        سئوالات فرعی

فرضیه و سوالات مهم عمدتا از اهداف تحقیق حاصل می شود بویژه در مورد سوالات مهم باید دقت نمود که با دقت در هدف نوشته شده باید سوالاتی را تهیه نمود که با پاسخ بدانها بتوانیم به هدف موردنظر دست پیدا کنیم. بدیهی است در مورد تحقیقات تجربی و تحلیلی که معمولا حول یک سوال مشخص و رسیدن به پاسخ آن انجام می شود. فرضیه ما هم در همان مسیر و در پاسخ به سوال تحقیق تدوین خواهد شد. نکته حائز اهمیت در نوشتن سوالات مهم آن است که باید دقت نمائیم در حد ضرورت سوالات را مطرح نمائی و چه جزئیات سوالات باید در برگه پرسشنامه یا برگه مشاهده و یا برگه مصاحبه که بعدا توضیح خواهیم داد آورده شوند.

اهمیت و ضرورت تحقیق:

در باره اهمیت و ضرورت انجام تحقیق در چند سطر توضیح داده شود.

انگیزه انتخاب موضوع تحقیق:

انگیزه خود را از انتخاب موضوع تحقیق در چند سطر توضیح دهید.

 اهداف تحقیق:

1 - هدف کلی           2- اهداف خاص

 اهداف اصلی و جزیی را به همان ترتیبی که در پروپوزال ذکر شده تدوین نمایید و در مطالعات تحلیلی، فرضیات مورد آزمون را ارایه  دهید. بدنبال نوشتن قسمت بیان مسئله تحقیق لازم است تا اهداف تحقیق را برشماریم. ابتدا باید به این سوال پاسخ دهیم که هدفچیست؟ به تعبیر دیگر باید مشخص نمائیم که انتظار داریم از این مطالعه به چه نتایجی دست پیدا کنیم. درتعریف هدف گفته اند: " هدف نقطه ای است که محقق قصد رسیدن بدان را دارد تا در آنجا به داوری بپردازد". از سوی دیگر " مقصود و منظور نهایی از

حقیق را نیز هدف دانسته اند."چنانچه اهداف یک تحقیق  بخوبی نوشته شود محقق در می یابد که نیاز به چه نوع اطلاعاتی دارد و از چه راههایی باید به جستجوی آنها بپردازد و این خود راه گشای نحوه انجام تحقیق نیز خواهد بود.

در تقسیم بندی  اهداف تحقیق معمولا" بدین گونه عمل می شود:

اول" هدف کلی" که منظور همان موضوع تحقیق است که قصد مشخص نمودن آنرا داریم و به عبارتی آنچه در پایان مطالعه قصد رسیدن بدان را داریم  " هدف کلی" معمولا در یک جمله قابل فهم صریح و رسا و مختصر بیان می شود که برای خواننده گویا و قابل فهم است. 

 در گونه دوم" اهداف جزئی یا اختصاصی" تحقیق بیان می شود. این اهداف از تفسیم یا شکستن "هدف کلی" به اجزای کوچکتر بدست می آیند. اهداف جزئی راه رسیدن به  " هدف کلی" را قدم به قدم مشخص  می نماید

 تنظیم اهداف چنانچه به خوبی صورت بپذیرد بر متمرکز ساختن مطالعه به جنبه های اساسی آن وجلوگیری کردن از جمع آوری اطلاعاتی که به آنها نیاز وجود ندارد، تاکید می کند.

چرا نوشتن اهداف مهم است و چه خصوصیاتی باید داشته باشند:تنظیم اهداف برای یک مطالعه تحقیقی باید بر اساس ملاکهای مشخص صورت پذیرد که مهمترین آنها عبارتند از:

• اهداف قابل حصول باشند. بدین شکل که مقصود و منظور محقق را بطور کامل برساند و توانایی سنجش موضوع را داشته باشد.
• اهداف صریح و روشن بیان شوند. هیچگونه ابهامی در هدف قابل قبول نیست باید مشخص شود که دقیقا چه چیزی باید اندازه گیری شود.
• اهداف باید قابل اندازه گیری باشند. تحقیق به روش علمی بر پایه اندازه گیری استواراست و بیان اهداف درقالب های قابل اندازه گیری کار مطاله را ساده تر می سازد.
• توصیه می شودبه هنگام تنظیم اهداف اختصاصی ازالگوی ویژه ای استفاده نمائید
• هدف یا هدف هایی رابرای تعیین نمودن ارزش کمی موضوع انتخاب کرده و بنویسید.
• هدف یا هدف هایی را برای روشنگری در مورد موضوع انتخاب کرده و بنویسید.
• هدف یا هدف هایی را برای تعیین علل احتمالی موضوع بنویسید.
• در مطالعات کاربردی پیشنهاد می شود که یک هدف کاربردی در زمینه نحوه بکارگیری نتایج بنویسید.
• نحوه بیان اهداف موضوعی مهم در نوشتن طرح تحقیق است.اصول زیر می تواند بعنوان راهنما مورد استفاده قرار گیرند:
• اهداف رابا استفاده از افعال عملی که برای اندازه گیری و سنجش مناسب هستند بیان نمائید. (افعال مناسب مانند: تعیین کردن، مشخص نمودن ،  مقایسه کردن و افعال نامناسب مانند: درک کردن ،فهمیدن ، اعتقاد داشتن
• اهداف واقع بینانه بیان شوند که تحت شرایط کاری بتوان به آنها دست یافت.
• اهداف دقیقا از آنچه مطالعه برای آن انجام می شود به صورت منطقی پیروی می کند.
• اهداف به زبانی علمی، روشن ، صریح ودقیقا آنچه تصمیم به انجام آن داریم مشخص شود.

 فرضیه های تحقیق:

 قدرت تصور در انسان یکی از ویژگیهای مهم می باشد این قدرت به فرد امکان می دهد تا در مورد موضوعات مختلف بیاندیشد، حدس بزند، تصویر ذهنی ایجاد کند و راه حل های  مختلف پیشنهاد کند. در تحقیق به روش علمی که حول محور یک مسئله یا مشکل صورت می پذیرد، از این قدرت تصور و حدس ذهنی برای تدوین یک یا چند فرضیه برای نتیجه تحقیق استفاده می شود. از این رو می توان فرضیه تحقیق را یک حدس علمی یا پیش داوری دانست که بوسیله ی جمع آوری حقایقی که منجر به قبولی یا رد آن فرضیه می شود مورد آزمایش قرار می گیرد. به عبارت دیگر فرضیه  راه حل پیشنهادی محقق برای مسئله تحقیق و یا نتیجه تحقیق دانسته اند.

در هنگام بیان فرضیه محقق به بررسی روابط بین متغیرها می پردازد. به طور متداول این بیان به سه شکل صورت خواهد گرفت:

• بررسی رابطه علت و معلولی بین دو یا چند متغیر
• بررسی همبستگی و شدت آن بین دو یا چند متغیر  
• بررسی و مقایسه میزان تفاوت تاثیر دو یا چند متغیر بر یک یا چند متغیر

ملاکهای مختلفی برای یک فرضیه خوب برشمرده اند که مهمترین آنها عبارتند از:

• روش ، معین و مشخص
• داشتن حدود مشخص ،کوتاه و مختصر
• قابلیت اندازه گیری داشتن
• قابل فهم بودن (تعریف مناسب و خوب)
• بیان بر اساس تئوری ها و نظریه های موجود

فرضیه و سوالات مهم عمدتا از اهداف تحقیق حاصل می شود بویژه در مورد سوالات مهم باید دقت نمود که با دقت در هدف نوشته شده باید سوالاتی را تهیه نمود که با پاسخ بدانها بتوانیم به هدف موردنظر دست پیدا کنیم. بدیهی است در مورد تحقیقات تجربی و تحلیلی که معمولا حول یک سوال مشخص و رسیدن به پاسخ آن انجام می شود. فرضیه ما هم در همان مسیر و در پاسخ به سوال تحقیق تدوین خواهد شد. نکته حائز اهمیت در نوشتن سوالات مهم آن است که باید دقت نمائیم در حد ضرورت سوالات را مطرح نمائی و چه جزئیات سوالات باید در برگه پرسشنامه یا برگه مشاهده و یا برگه مصاحبه که بعدا توضیح خواهیم داد آورده شوند.

• تعریف فرضیه ،  انواع آن وخصوصیات یک فرضیه خوب را بیان کنید.
• توضیح دهید فرضیه هاچگونه روابط بین متغیرها رابیان می کنند؟
• با ذکر مثال بیان کنید سوالات مهم در کجا مطرح می شوند؟
• ویژگی ها و نحوه بیان سوالات مهم را مشخص نمائید.
• قدرت تصور در انسان یکی از ویژگیهای مهم می باشد این قدرت به فرد امکان می دهد تا در مورد موضوعات مختلف بیاندیشد، حدس بزند،        تصویر ذهنی ایجاد کند و راه حل های مختلف پیشنهاد کند. در تحقیق به روش علمی که حول محور یک مسئله یا مشکل صورت می پذیرد، از این قدرت تصور و حدس ذهنی برای تدوین یک یا چند فرضیه برای نتیجه تحقیق استفاده می شود. از این رو می توان فرضیه تحقیق را یک حدس علمی یا پیش داوری دانست که بوسیله ی جمع آوری حقایقی که منجر به قبولی یا رد آن فرضیه می شود مورد آزمایش قرار می گیرد. به عبارت دیگر فرضیه را راه حل پیشنهادی محقق برای مسئله تحقیق و یا نتیجه تحقیق دانسته اند.
• گاهی اوقات از یک فرمول برای بیان فرضیه استفاده می شود، بدین شکل که:" اگر چنین و چنان رخ دهد چنین و چنان خواهد شد" . این تعبیر ساده و روان به محقق امکان می دهد تا بتواند در جریان تدوین مسئله تحقیق خود، فرضیه ای مناسب که به طور قطعی با کل پژوهش او در ارتباط خواهد بود، بیان نماید. نکته با اهمیت  در اینجا آن است که محقق باید دقت نماید که در جریان انجام تحقیق ، او صرفا" قصد آزمایش فرضیه را دارد نه اثبات آن ، البته چنانچه در پایان تحقیق ،نتایج ، حاکی از اثبات فرضیه او بود می تواند آن موضوع به شکل یک بحث علمی مورد عنایت قرار دهد.

 در هنگام بیان فرضیه محقق به بررسی روابط بین متغیرها می پردازد. به طور متداول این بیان به سه شکل صورت خواهد گرفت:

بررسی رابطه علت و معلولی بین دو یا چند متغیر

بررسی همبستگی و شدت آن بین دو یا چند متغیر

بررسی و مقایسه میزان تفاوت تاثیر دو یا چند متغیر بر یک یا چند متغیر

• محقق برای تهیه فرضیه مناسب تحقیق عمدتا از منابع علمی در اختیار خود کمک خواهد گرفت.یافته های علمی قبلی که در زمینه موضوع تحقیق انجام گرفته است یکی از منابع اصلی برای تهیه فرضیه است. همچنین تجربیات شخصی فرد محقق می تواند نقش مهمی را در این زمینه ایفا نماید.گاهی اوقات فرضیه هائی مبتنی بر خیال و با مطالب غیر علمی، الهامات و پیشنهادات غیر عادی هم مطرح می شود که در برخی موارد به نتایج خوبی نیز نائل گردیده است
• بیان یک فرضیه ممکن است به شکلی مثبت انجام شود که در آن رابطه بین دو یا چند متغیر یا تفاوت بین آنها بصورت احتمالی وبه شکل خبری مثبت بیان می شود.
• گاهی در فرضیه منکر وجود رابطه بین متغیرها به شکل جمله خبری منفی بیان می نمایند.
• ممکن است در فرضیه موضوع به شکل  ضمنی مطرح شود.
• ملاکهای مختلفی برای یک فرضیه خوب برشمرده اند که مهمترین آنها عبارتند از:
• روش ، معین و مشخص
• داشتن حدود مشخص ، کوتاه و مختصر

قابلیت اندازه گیری داشتن

قابل فهم بودن (تعریف مناسب و خوب

بیان بر اساس تئوری ها و نظریه های موجود

مرتبط بودن با عنوان تحقیق

• یک نکته قابل توجه در مورد دانشجویان بویژه در دوره های کارشناسی ارشد آن است که در نوشتن فرضیه برای طرح تحقیق خود دچار این چالش  می شوند که آیا در طرح تحقیق نیز باید" فرضیه آماری صفر یا خنثی (H0) " و نیز" فرضیه تحقیق یا ( H1 ) " را بنویسند یا خیر؟ پاسخ آن است که در طرح تحقیق صرفا نیاز به نگارش " فرضیه تحقیق " وجود دارد وبه " فرضیه آماری خنثی یا صفر" که در آن هرگونه تفاوت یا تغییری رد می شود نداریم. در حالیکه در" فرضیه تحقیق " پیش بینی و جهت گیری محقق نشان داده می شود. نکته دوم و ضروری آنکه " فرضیه تحقیق " را به دوگونه می توان نوشت:
• فرضیه دو دامنه: که اختلاف را بدون در نظر گرفتن سمت و جهت آن بیان می کند
• فرضیه یک دامنه : که جهت گیری محقق را در نوع تفاوت بیان می کند
• لازم است به ذکر است که مطالعات تحلیلی و تجربی به طور اصولی نیازمند به داشتن فرضیه هستند و این یک الزام منطقی است لیکن در مطالعاتی که صرفا به صورت توصیفی انجام می شوند نیازی بداشتن فرضیه نیست بلکه در این گونه موارد از سوالات مهم برای تدوین آنچه باید مورد اندازه گیری قرار گیرد استفاده می نمائیم.
• فرضیه و سوالات مهم عمدتا از اهداف تحقیق حاصل می شود بویژه در مورد سوالات مهم باید دقت نمود که با دقت در هدف

نوشته شده باید سوالاتی را تهیه نمود که با پاسخ بدانها بتوانیم به هدف موردنظر دست پیدا کنیم.بدیهی است در مورد تحقیقات

تجربی و تحلیلی که معمولا حول یک سوال مشخص و رسیدن به پاسخ آن انجام می شود. فرضیه ما هم در همان مسیر و در پاسخ به سوال تحقیق تدوین خواهد شد. نکته حائز اهمیت در نوشتن سوالات مهم آن است که باید دقت نمائیم در حد ضرورت سوالات را مطرح نمائی و چه جزئیات سوالات باید در برگه پرسشنامه یا برگه مشاهده و یا برگه مصاحبه که بعدا توضیح خواهیم داد آورده شوند

کاربران پژوهش:

 نهادهاو و افرادی که می توانند از این تحقیق استفاده نماییند نام ببرید.

راهنمای فصل دوم:  ادبیات و مبانى نظرى تحقیق

ابتدا فصل دوم ادبیات و مبانی نظری تحقیق نوشته می شود فصل اول و سوم کلیات تحقیق و روش تحقیق را در انتها تحقیق می نویسند.  مباحث نظری چه هستند:

تعریف مفاهیم و اصطلاحات

• مفهوم و متغیر دو عنصر هستند که در اغلب تحقیقات حضوری تام و تمام دارند. در تحقیق به روش علمی یکی از حساسترین اقدامات تعریف صحیح و مناسب از این دو عنصر می باشد.اهمیت کار در این مرحله به صورتی است که لازم است با توجه به ویژگی های تحقیق به روش علمی دو گونه تعریف بدست می دهیم. تعریف شرحی و تعریف علمی و این دو تعریف را در مورد هر دو عنصر باید ارائه کرد. تفاوت بین مفهوم و متغیر در یک تحقیق شاید بسیار ظریف باشد.منظور از مفهوم آن عنصری از تحقیق است که محقق قصد اندازه گیری آن را ندارد لیکن باید برای سایرین به طور مشخص آنرا تعریف نماید تا دیگران منظور و مقصود محقق را از آن واژه یا مفهوم درک نمایند و متغیر آن عنصری است در تحقیق که محقق دقیقا قصد اندازه گیری آنرا دارد و ضروری است دیگران درک مشخصی از آن بر اساس تعریفی که محقق ارائه می کند داشته باشند.
• از همین جهت است که هم در تعریف مفاهیم و هم در تعریف متغیرها به دو گونه از تعریف روبرو هستیم. تعاریف شرحی عمدتا از لغت نامه ها ، دائره المعارف ها ، کتاب های مرجع و کتب درسی و... اقتباس می شود و تنها عنصر مورد نظر را تعریف نظری یا تئوری می نماید. به عبارت دیگر تعریف یک مفهوم بوسیله مفاهیم دیگر که معمولا از مطالعات و نظریه های موجود نشات می گیرد و با بیانی علمی ارائه می شود.بدیهی است در هنگام تعریف ذکر منبع مورد استفاده ضرورتی اجتناب ناپذیر است. اما در تعاریف عملی که به طور مشخص بر عهده محقق قرار دارد محقق آنچه را که از این عنصر در این تحقیق خاص مد نظر دارد بیان می کند. به بیان دیگر محقق به مشخص ساختن و تعریف نمودن آن متغیر و تعین کردن عملیات و معیارهای تجربی که برای اندازه گیری و سنجش آن لازم است می پردازد
• تعریف متغیر : متغیر مشخصه یک عنصر پدیده موجود زنده و یا هر چیزی است که قابلیت تغییر داشته و می تواند مقادیر مختلفی را بپذیرد. آنچه اهمیت دارد آنکه باید دقت شود در هر تحقیق ما متغیرهای خاص خواهیم داشت و اینگونه نخواهد بود که همه آنچه در یک مطالعه بعنوان متغیر حضور دارند برای تحقیق نامطلوب است. از سوی دیگر نوع متغیر علیرغم مشابه بودن عنوان از یک مطالعه به مطالعه دیگر ممکن است متفاوت باشد

1 – مفاهیم نظری:

اول: مفاهیم را مشخص می کنیم

دوم: تعریفی استاندارد پیدا می کنیم

2 – مبانی نظری:

مرور نظری و بررسی نظریه ها – دیدگاههای علمی مرتبط با موضوع

که شامل : نظریه ها – مدلها – قوانین – حقایق قطعی و گزاره های کلی در خصوص مساله مدون می کنیم

3 – چار چوب نظری:

 یعنی نظریه های اصلی مورد استفاده محقق که فرضیه ها و متغییر های تحقیق از آنها استنتاج گردید

4 – پیشینه تحقیق:

مرور پژوهش منابع و پژوهش هایی را تحت عنوان مساله ما و یا نزدیک به آن انجام شده اند را شناسایی نمود و استخراج می نماییم. 20 الی 30 صفحه فصل دوم باشد.

منابع:

1-      کتابخانه ها

2-      پروژه های تحقیقاتی و رساله ها و سایت ایران داک و ایران داکیومنت

3-      مقاله های علمی و مجلات در سایت ISI و دیگر سایت تخصصی است.

4-      اینترنت و رسانه ها

فصل دوم، پژوهشگر به مبانى و چارچوب نظرى تحقیق که حاصل مطالعات وى در زمینه موضوع مورد مطالعه است، اختصاص دارد. این فصل معمولاً در ابتدا به سوابق مطالعاتى یا پیشینه تحقیق و سپس به مباحث نظرى یا ادبیات تحقیق اشاره دارد. البته در برخى پایان نامه ها به چارچوب نظرى تحقیق (که اشاره به تئورى یا چارچوب فکرى مشخص است که محقق قصد دارد بر پایه آن رویکرد به مطالعه موضوع تحقیق خود بپردازد) اختصاص دارد.

فصل دوم: مبانى و چارچوب نظرى تحقیق

فصل 2- مروری بر متون : نتایج خلاصه ای از مطالعات انجام شده قبلی بر گرفته از منابع اطلاعاتی را با توجه به مسأله مورد تحقیق و اهداف مورد نظر به طور دقیق ، کامل و روشن با ذکر منابع بنویسید.

در فصل دوم و چهارم و پنجم حتما بایستی ارجاع و رفرنس داشته باشد.

مروری بر تحقیقات انجام شده:

در این فصل نویسنده نسبت به ارائه و بحث پیرامون نظرات محققینی که در پایان نامه مورد استفاده قرار گرفته است اقدام می نماید، این قسمت بایستی حتی الامکان به طور خلاصه و حاوی مطالب کلی باشد. ضمنا ذکر نام نویسنده مورد نظر و سال تحقیق او نیز در متن ضروریست. توجه شود منظور از ارائه این فصل صرفا به نقل قول از مراجع و منابع مختلف نیست، بلکه باید همراه با خلاصه ای از این نظرات و بحث کلی باشد، به نحوی که خواننده را ارضاء نماید.

راهنمای فصل سوم: روش انجام تحقیق

فصل سوم:روش اجراى تحقیق

3  – 1 - روش شناسی تحقیق

روش تحقیق

3 – 2 – تعاریف عملیاتی متغیرها :

3 – 2 – 1 -  متغیر مستقل :

3 – 2 – 2 – متغیر وابسته :

تعریف مفهومی :  علاقمندی به انتخاب شغل انتظامی و ماندگاری در آن

تعریف عملیاتی :  در صدی که پاسخگویان ( پرسنل تغییر

3-3- جامعه آماری و روش نمونه گیری

3- 4 - ابزار جمع آوری داده ها

الف- روش اسنادی:

ب – روش میدانی:

3 – 5 - سوالات پرسشنامه :

3 – 5 – 1 - طیف مورد نظر :

3-6 - روایی (اعتبار)

3 – 7 - اعتماد (پایایی)

3- 8 - روش آماری و تجزیه و تحلیل داده ها

3 – 8 – 1 – نحوه تجزیه و تحلیل اطلاعات پرسشنامه

3 – 8 – 2 - آمار توصیفی

3 – 8 – 3 - آمار استنباطی :

روش انجام تحقیق شامل:

جامعه آماری – روش نمونه گیری – برآورد حجم نوشته نمونه – روش های گرد آوری اطلاعات – روش تجزیه و تحلیل – ابزار های سنجش – روش استخراج و طبقه بندی -

ابتدا فصل دوم ادبیات و مبانی نظری تحقیق نوشته می شود فصل اول و سوم کلیات تحقیق و روش تحقیق را در انتها تحقیق می نویسند.

• تعریف متغیر : متغیر مشخصه یک عنصر پدیده موجود زنده و یا هر چیزی است که قابلیت تغییر داشته و می تواند مقادیر مختلفی را بپذیرد. آنچه اهمیت دارد آنکه باید دقت شود در هر تحقیق ما متغیرهای خاص خواهیم داشت و اینگونه نخواهد بود که همه آنچه در یک مطالعه بعنوان متغیر حضور دارند برای تحقیق نامطلوب است. از سوی دیگر نوع متغیر علیرغم مشابه بودن عنوان از یک مطالعه به مطالعه دیگر ممکن است متفاوت باشد

فصل سوم:روش اجراى تحقیق

فصل 3- روش بررسی : در این فصل موارد زیر را بطور مفصل ارایه نمایید:

• متغیرها(تعریف علمی و مقیاس اندازه گیری)
• نوع مطالعه
• جمعیت مورد مطالعه (تعریف جامعه مورد مطالعه، معیارهای ورود و حذف، روش نمونه گیری ، حجم نمونه و شیوه محاسبه آن)
• روش جمع آوری داده ها (مکان و زمان انجام مطالعه)
•  روش اجرای طرح (بر حسب نوع مطالعه به نحوه تقسیم تصادفی، نحوه همسان سازی، نحوة پیگیری ، نحوة مداخله،  و... اشاره کنید.)
• روش تجزیه و تحلیل داده ها
• مشکلات و محدودیتها
• ملاحظات اخلاقی

- روش انجام کار (آزمایشات، مدل سازی و روش حل معادلات ....)

در این فصل، روش انجام آزمایشات، مدل سازی، حل معادلات و .... مورد بحث قرار می گیرد و محقق روشهای جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها را گزارش می کند. توجه شود که قسمت اعظم گزارش تحقیقی شما در این قسمت قرار می گیرد.

تعیین جمعیت آمارى، حجم نمونه، روش هاى نمونه گیرى- روش تحقیق - نوع و روش تحقیق-ابزار گردآوری جامعه آماری، جامعه نمونه-روش تجزیه وتحلیل داده ها

فصل سوم : روش شناسی تحقیق

مقدمه 3-1-تعریف مفهومی متغیر وابسته       3-2- متغیرهای مستقل 3-2-1-تعریف مفهومی متغیر مستقل :‌3-2-2-تعریف عملیاتی متغیر وابسته  3-2-3-شاخصها و معرفها -روش تحقیق -3-4-روش و ابراز گردآوری اطلاعات 3-5-  محدوده مکانی و زمانی تحقیق 3-6- جامعه و نمونه آماری  3-7-روش ها و تکنیک های آماری 3-8-روایی  و اعتبار پرسشنامه

مقیاس اندازه گیری )مقیاس متغیر(

• یکی از ویژگیهای متغیر قابلیت اندازه گیری آن است. چنانچه از وزن به عنوان یک متغیر نام ببریم بهترین راه اندازه گیری آن بر اساس کیلوگرم یا گرم می باشد در مورد قد هم سانتیمتر یا متر از عهده آن برمی آید. اما در مورد رضایت بیماران از نحوه ارائه خدمات یا میزان شنوائی یا ناتوانی و معلولیت از چه ملاکهائی باید استفاده کرد. برای اندازه گیری یک عنصر نیاز به مقیاس اندازه گیری وجود دارد. مقیاس اندازه گیری کمک می کند تا شما امکانی را برای اندازه گیری یک متغیر تعریف نمائید. برای اینکار لازم است با مقیاسهای اندازه گیری متداول و مرسوم آشنا شوید. چهار دسته عمده از متغیرها عبارتند از:
• مقیاس اسمی: این مقیاس شامل  یک یا جند گروه با طبقه است که از نظر کیفی با هم متفاوتند اما بین گروهها هیچگونه ارجحیتی وجود ندارد ممکن است برای هر گروه یا طبقه شماره ای در نظر گرفته شود که ارزش ندارد بلکه جنبه" کد" یا شناسائی دارند.
• مقیاس رتبه ای: این مقیاس نسبت به مقیاس اسمی خصوصیت اضافه ای دارد که در بین گروهها از نظر متغیر مورد نظر برتری وجود دارد اما این برتری قابل سنجش و مقایسه با سایر گروهها نیست . گروهها هم یکسان نیستند. گروهها نسبت به هم روی پله های یک نردبان قرار گرفته اند.  
• مقیاس فاصله ای: در این مقیاس فاصله بین گروهها با هم مساوی در نظر گرفته شده است. اما صفر در این مقیاس فقدان خاصیت مورد نظر اندازه گیری نیست. اختلاف مساوی بین هرجفت از اعداد نمایانگر اختلاف مشابه در خصوصیت مورد اندازه گیری است
• مقیاس نسبی: در این مقیاس خصوصیت اضافی آن است که صفر دلیلی برای فقدان خاصیت مورد اندازه گیری است و در نتیجه نسبت بین اعداد در این مقیاس همان نسبت مقدار خاصیت مورد اندازه گیری است.
• شما به عنوان محقق برای اندازه گیری متغیر خود ضروری است تا دست به انتخاب مقیاس اندازه گیری بزنید. تعریف مقیاس و نوع رده ها یا گروه هائی که در مقیاس خود در نظر می گیرید بر عهده شماست که بایدمبتنی  بر خصوصت علمی قدرت و رجحان مقیاس باشد. نکته مهم آنکه قدرت و برتری مقیاس های فوق بتدریج از مقیاس اسمی به مقیاس نسبی افزایش می یابد و شما باید همیشه از قویترین مقیاس برای سنجش استفاده نمائید.  
• یک مقیاس خوب باید دارای ویژگیهای زیر باشد:
• علمی : بر گرفته ومتناسب با اصول علمی باشد.
• جامع : : بتواند تمام موارد متغیررا شامل شود.
• مناسب : برای اندازه گیری آن متغیر باشد.
• قوی : تلاش شود قویترین مقیاس باشد.
• غیر قابل جمع : رده های مشترک نداشته باشد.
• رده های کافی : موردی را فراموش نکرده باشیم.
• رده های تعریف شده : گروهها و رده های آن تعریف شده باشند.
• عملی : قابلیت انجام داشته باشد.

جامعه مورد مطالعه

جامعه مورد مطالعه ، جمعیتی است که مطالعه بر روی آن انجام می شود . لزوما“ این جامعه انسانها نیستند بلکه می تواند پدیده ها ، اشیا و موجودات زنده باشند.

جامعه مورد مطالعه -نمونه گیری

مناسب ترین جامعه برای بررسی آن است که کل جامعه تحت مطالعه قرار گیرند. به عبارتی سرشماری انجام شود. در این حال جمعیت آماری برابر با جمعیت کل جامعه خواهد بود. اما معمولا محدودیت ها ی زمانی و اعتباری (هزینه ها) ، دقت در گردآوری داده ها و کنترل آن، نیروی انسانی  و تجهیزات و امکانات سبب استفاده از نمونه گیری برای سرشماری است. در نمونه گیری اصل بر این قرار داده می شود که چنانچه از مناسبات آماری صحیح استفاده شود امکان تعمیم نتایج و اطلاعات بدست آمده از مطالعه بر روی نمونه به جامعه اصلی وجود دارد.  متداول ترین روش های نمونه گیری عبارتند از:

• نمونه گیری احتمالی و غیر احتمالی

 

نمونه گیری احتمالی

در نمونه گیری احتمالی  از قوانین احتمالات برای نمونه گیری استفاده می شود. بدین صورت که به هریک از اعضای جامعه شانس معین برای حضور در نمونه داده می شود. برای انجام نمونه گیری ابتدا از فرمول تعیین حجم نمونه استفاده می گردد و پس از تعیین حجم نمونه و چارچوب نمونه گیری ( فهرست اسامی اعضای جامعه ) با یکی از روش های زیر اقدام به نمونه گیری می شود.

• نمونه گیری ساده تصادفی
• نمونه گیری منظم
• نمونه گیری طبقه ای
• نمونه گیری خوشه ای
• نمونه گیری چند مرحله ای

نمونه گیری غیر احتمالی

در این روش اصولا بحث تعمیم نتایج به جامعه مورد مطالعه مطرح نیست. با توجه به محدودیت در جمع آوری اطلاعات و بویژه در تحقیقات شبه تجربی که نمونه بارز آن کارآزمائی بالینی می باشد جهت افزایش دقت  و اعتبار اقدام به نمونه گیری از جمعیت در دسترس می شود. موارد زیر از جمله متداول ترین روش های نمونه گیری غیر احتمالی هستند:

• نمونه گیری آسوده  لقمه ای
• نمونه گیری سهمیه ای
• نمونه گیری قضاوتی

پردازش و تفسیر داده ها

پس از آن که داده ها گردآوری شد ، باید آنها را پردازش و تفسیر نمود

کنترل کیفیت داده ها

تفکیک داده ها

پردازش داده ها

کنترل کیفیت داده ها

• داده ها به دقت جمع آوری و ثبت شود
• داده های گردآوری شده را بازبینی کنیم
• خطاهای احتمالی را اصلاح کنیم
• اگر تعدادی از پرسش ها بدون پاسخ مانده است باید تکمیل شود
• اگر پاسخ سئوال ها با یکدیگر همخوانی ندارند میبایست علت روشن شده و پرسشنامه اصلاح گردد

تفکیک داده ها

• تفکیک داده ها کار پردازش را ساده تر می سازد ، مثلاً داده ها از گروه های مختلف جمع آوری شده اند ، کودکان و بزرگسالان ، زنان و مردان ، شهری و روستایی ، کارکنان رسمی و غیر رسمی و 
• بهتر است ابتدا پرسشنامه های مربوط به هر گروه یا جمعیت را جدا کنیم

پردازش داده ها

• از دو روش دستی و رایانه ای می توان استفاده کرد
• از روش دستی پردازش برای تعداد کم پرسشنامه میتوان استفاده کرد
• روش چوب خطی رایج ترین روش پردازش دستی است
• چوب خط زدن شامل شمارش تعداد دفعات نتیجه مشاهده شده است که در فرم های گزارش موجود باشداصلی ترین روش ها برای جمع آوری داده ها به شرح زیر است:

استفاده از اطلاعات و مدارک موجود

• در برخی تحقیقات  اطلاعاتی که باید بعنوان داده مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرند از پیش آماده هستند. بدین صورت که محقق بدنبال اطلاعات جدید نیست بلکه می تواند نسبت به جمع آوری اطلاعاتی که از قبل تهیه شده اند و در پرونده های ( درمانگاهی بیمارستانی ثبت احوال، دانشجویی ،دانش آموزی و مراجعین به مراکز مختلف شهرداری ها و... ) موجود است  اقدام کند.
• مزایا: به واسطه موجود بودن اطلاعات  ارزان است. در وقت صرفه جویی می شود. مهمترین مزیت آن  امکان ارزیابی روند

موضوع مورد بررسی در گذشته است که در مطالعات گذشته نگر بسیار حائز اهمیت است.

• معایب: ناقص بودن و دردسترس نبودن اطلاعات از اشکالات عمده این روش است. گاهی ملاحظات اخلاقی مانع از دستیابی به اطلاعات مورد نظر می باشد. قدیمی و کهنه بودن اطلاعات هم ممکن است در برخی موارد مطرح باشد.

روائی و پایائی

ابزاری که برای جمع آوری داده ها مورد استفاده قرار میگیرد درمرحله نخست باید از روایی اعتبار  برخوردار باشند و درمرحله دوم باید پایایی اعتماد ) داشته باشند .

• روائی بدین معناست که روش یا ابزار به کار رفته تا چه حدی قادر است خصوصیت مورد نظر را درست اندازه گیری کند .
• مثال: اگر بخواهیم شیوع کم وزنی هنگام تولد را در نوزادان یک زایشگاه بدانیم ، باید همه نوزادان تولد یافته را وزن کنیم . برای این کار می بایست از ترازوی مخصوص توزین نوزاد و آنهم ترازوی استاندارد استفاده شود
• پایایی قابلیت تکرار روش یا ابزار اندازه گیری است . اگر روشی از پایایی برخوردار نباشد ،         داده های گردآوری شده روایی اعتبار نیز نخواهند داشت  .

مثال :در مثال بالا باید دید با چند بار وزن کردن آیا وزن یک کودک را در هر روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات در این قسمت با روش های تجزیه و تحلیل داده ها آشنا می شوید. از آنجا که بیشتر پژئهش هایی که در حال حاضر در دانشگاه ها انجام می شود جنیه کمی دارند بنابراین یادگیری روش های آماری بویژه آمار استنباطی توصیهمی شود. بدیهی است برای این کار لازم است تا همکاران و علاقمندان به یادگیری نحوه استفاده از نرم افزارهای آمرای و بویژه Spssاقدام کنند.

برنامه ریزی اجرا

همانند یک مهندس مشاور که به طراحی یک ساختمان ، پل ، استادیوم ورزشی و..می پردازد و با کشیدن نقشه های ساختمانی و ... طرحی را برای اجرا دراختیار کارفرما قرارمی دهد تا آن را به مرحله اجرا درآورد ، دراین زمینه نیز محقق با نوشتن طرح تحقیق راهنمایی را برای اجرای تحقیق آماده می کند که خود یا دیگری می توانند به اجرای آن بپردازند.

 ·  مطالعه راهنما یعنی تمامی مراحل طرح تحقیق را بر روی یک نمونه کوچک به انجام برسانیم .

برنامه ریزی اجرا

• برنامه یا طرح کار چارچوبی است که اجزاء مختلف یک طرح تحفیقاتی و چگونگی ارتباط آنها با یکدیگر را روشن می سازد.
• عملیاتی که باید اجرا شوند
• زمان اجرای عملیات
• افرادی که مسئول اجرا هستند
• زمانی که صرف خواهند کرد

برنامه ریزی اجرا

• چارچوب GANTT نوعی نمایش گرافیک فعالیتهای برنامه ریزی است که در آن عملیات مختلف به ترتیب تکمیل و طول مدت نشان داده می شود.

اصول چهارگانه اخلاق در پژوهش

• چهار اصل کلیدی برای راهنمایی در تصمیم

‌·  گیریهای اخلاقی بشرح زیر می باشد:

• احترام به فرد و اختیار او             Autonomy
• سود مندی                          Beneficence
• عدم ضرر رسانی           Non-maleficience
• عدالت                                        Justice

محدودیت های پژوهش

محدودیت های تحقیق آن دسته از عواملی هتسند که در مسیرجمع آوری اطلاعات و کسب نتایج مطلوب مانع ایجاد می کند.

 -              محدودیت های در اختیار محقق

           -      محدودیت های خارج از اختیار تحقیق

محدوده مکانى و زمانى آن:

 مشکلات و محدودیت از نظر فضا و زمان تحقیق را بیان نمایید.

تعریف مفاهیم و اصطلاحات

• مفهوم و متغیر دو عنصر هستند که در اغلب تحقیقات حضوری تام و تمام دارند. در تحقیق به روش علمی یکی از حساسترین اقدامات تعریف صحیح و مناسب از این دو عنصر می باشد.اهمیت کار در این مرحله به صورتی است که لازم است با توجه به ویژگی های تحقیق به روش علمی دو گونه تعریف بدست می دهیم. تعریف شرحی و تعریف علمی و این دو تعریف را در مورد هر دو عنصر باید ارائه کرد. تفاوت بین مفهوم و متغیر در یک تحقیق شاید بسیار ظریف باشد.منظور از مفهوم آن عنصری از تحقیق است که محقق قصد اندازه گیری آن را ندارد لیکن باید برای سایرین به طور مشخص آنرا تعریف نماید تا دیگران منظور و مقصود محقق را از آن واژه یا مفهوم درک نمایند و متغیر آن عنصری است در تحقیق که محقق دقیقا قصد اندازه گیری آنرا دارد و ضروری است دیگران درک مشخصی از آن بر اساس تعریفی که محقق ارائه می کند داشته باشند.
• از همین جهت است که هم در تعریف مفاهیم و هم در تعریف متغیرها به دو گونه از تعریف روبرو هستیم. تعاریف شرحی عمدتا از لغت نامه ها ، دائره المعارف ها ، کتاب های مرجع و کتب درسی و... اقتباس می شود و تنها عنصر مورد نظر را تعریف نظری یا تئوری می نماید. به عبارت دیگر تعریف یک مفهوم بوسیله مفاهیم دیگر که معمولا از مطالعات و نظریه های موجود نشات می گیرد و با بیانی علمی ارائه می شود.بدیهی است در هنگام تعریف ذکر منبع مورد استفاده ضرورتی اجتناب ناپذیر است.    اما در تعاریف عملی که به طور مشخص بر عهده محقق قرار دارد محقق آنچه را که از این عنصر در این تحقیق خاص مد نظر دارد بیان می کند. به بیان دیگر محقق به مشخص ساختن و تعریف نمودن آن متغیر و تعین کردن عملیات و معیارهای تجربی که برای اندازه گیری و سنجش آن لازم است می پردازد
• تعریف متغیر : متغیر مشخصه یک عنصر پدیده موجود زنده و یا هر چیزی است که قابلیت تغییر داشته و می تواند مقادیر مختلفی را بپذیرد. آنچه اهمیت دارد آنکه باید دقت شود در هر تحقیق ما متغیرهای خاص خواهیم داشت و اینگونه نخواهد بود که همه آنچه در یک مطالعه بعنوان متغیر حضور دارند برای تحقیق نامطلوب است. از سوی دیگر نوع متغیر علیرغم مشابه بودن عنوان از یک مطالعه به مطالعه دیگر ممکن است متفاوت باشد
• متغیر را براساس عوامل مختلف به گونه های متفاوتی تقسیم بندی می نماید:
• چنانچه اهداف تحقیق مد نظر قرار گیرند 2 گونه متغیر خواهیم داشت:
• متغیر مستقل: آن متغیری است که محقق تاثیر آن را بر سایر متغیرها مورد سنجش قرار می دهد
• متغیر وابسته: آن متغیری است که متغیر مستقل بر روی آن اثر می کنند.
• متغیر زمینه ای (جمعیت شناسی یا دموگرافیک):در مطالعات بر روی جوامع انسانی برخی متغیرهای وابسته به جمعیت حضور دارند که سنجش آنها به نحوی مورد استفاده ما خواهد بود. این متغیرها خصوصیات جامعه مورد مطالعه را به نحوه مطلوبی توصیف می کنند 
• متغیر مداخله گر: آن متغییری است که بر روی رابطه علت معلولی بین دو یا چند متغیر تاثیر می گذارد و باعث قوی یا ضعیف شدن رابطه بین متغیرها از حد واقعی آنها می شود
• اما شکل دیگر بر اساس خصوصیات متغیر تقسیم بندی صورت بگیرد:
• متغیر کمی: و آن متغیری است که با عدد نمایش داده می شود. بدیهی است این متغیر همچون تقسیم بندی معمول در اعداد به دو دسته متغیر گسسته و پیوسته تقسیم خواهد شد که متغیر پیوسته مقادیر کسری را هم می پذیرد ولی گسسته این امکان را ندارد
• متغیر کیفی: این متغیری است که کیفیت صفات با آن معرفی می شود.
• متغیر مرکب: متغیری را که از ترکیب دو یا چند متغیر به وجود می آید می نامند
• در همین جاست که تعریف متغیر آنهم به شکل عملی یا کاربردی ضرورت پیدا می کند.تعریف عملی باید بر اساس ملاکهایی صورت بگیرد که مهمترین آنها عبارتند از:
• قابلیت انجام داشته باشند
• دقیق و مشخص باشند
• قابلیت اندازه گیری داشته باشند

راهنمای فصل چهارم   محیط شناسی = کلیات در باره موضوع

جغرافیای فضایی مثلا اگر در مورد خلیج فارس باشد خلیج فارس را از حیث ارتباط با مساله یا تحقیق معرفی کنیم.

در فصل دوم و چهارم و پنجم حتما بایستی ارجاع و رفرنس داشته باشد.

راهنمای فصل پنجم یافته های تحقیق = در باره موضوع اصلی تحقیق

یافته های تحقیق اعم از کتابخانه یا میدانی می باشد.

اینجا فقط مصادیق باشند مبانی نظری مطرح نباشند.

تمام اطلاعات در مورد تحقیق در این فصل می آوریم.

اول مطالب کتابخانه سپس اسناد و مدارک سپس اسناد میدانی.

بخش عمده تحقیق ما همین فصل است.

نمودار ها هم در این فصل می آید.

توصیف و فشرده سازی نیز در این فصل می آوریم.

در فصل دوم و چهارم و پنجم حتما بایستی ارجاع و رفرنس داشته باشد.

فصل پنجم فقط توصیف است.

راهنمای فصل پنجم یافته های تحقیق = در باره موضوع اصلی تحقیق

یافته های تحقیق اعم از کتابخانه یا میدانی می باشد.

اینجا فقط مصادیق باشند مبانی نظری مطرح نباشند.

تمام اطلاعات در مورد تحقیق در این فصل می آوریم.

اول مطالب کتابخانه سپس اسناد و مدارک سپس اسناد میدانی.

بخش عمده تحقیق ما همین فصل است.

نمودار ها هم در این فصل می آید.

توصیف و فشرده سازی نیز در این فصل می آوریم.

در فصل دوم و چهارم و پنجم حتما بایستی ارجاع و رفرنس داشته باشد.

فصل پنجم فقط توصیف است.

روش های جمع آوری اطلاعات

یکی از اصلی تر ین بخش های هر کار پژوهشی را جمع آو ری اطلاعات تشکیل می دهد.چنانچه این کار به شکل منظم وصحیح صورت پذیرد‏ کار تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری از داده ها با سرعت و دقت خوبی انجام خواهد شد. برای جمع آوری اطلاعات در کارهای پژوهشی چهار روش عمده را مورد استفاده قرار می دهند.

گردآوری داده ها

پیش از گردآوری داده ها باید طرح مشخص برای اینکاردر نظر گرفت. پاسخ به سوالات زیر می تواند راهگشا باشد.

•             داده های مربوط چه چیزی گردآوری می شود  ؟
• چرا داده ها گردآوری می شود ؟
• داده ها چگونه گردآوری می شود ؟
• داده ها در چه زمانی گردآوری می شود ؟
• داده ها را چه کسانی گردآوری می کنند ؟
• گردآوری داده ها به چه مواد و ابزاری نیاز دارد  ؟
• داده ها چگونه توصیف و تفسیر می شوند ؟
• چه مقدار هزینه برای گردآوری داده ها و تفسیر آنها لازم است  ؟
• داده ها چگونه گزارش می شوند ؟
• منبع یا منابع تأمین هزینه کیست 

 

راهنمای فصل ششم: تجزیه و تحلیل داده ها

فصل ششم استدلال رابطه و ... است فصل ششم رفرنس ندارد چون حاصل جولان فکری است اگر آماری باشد از تفکیک آماری استفاده می کنیم.

اگر داده ها کیفی و متنی باشد از روش تحلیل استدلال استفاده می نماییم.

در این فصل فرضیه ها ارزیابی می شوند.

فصل ششم فصل تحلیل و ارزیابی فرضیه هاست و آنها را مستدل می کنیم مسندات را از فصل پنجم و دوم استفاده می نماییم از نتایج بدست آمده و نظریه های علمی و ... جهت استدلال فرضیه استفاده می کنیم.

پایان تجزیه و تحلیل در حقیقت رأی شماست که بگویید فرضیه رد می شود یا قبول

تجزیه و تحلیل داده ها –مقدمه-تجزیه و تحلیل یافته‏ها در دو بخش انجام می شود:

بخش اول: اطلاعات جمعیت شناختی  توصیف می شوند.

بخش اول :اطلاعات جمعیت شناختی معتادان

-وضعیت تاهل-- سطح تحصیلات-4-وضعیت اشتغال-5-نوع مسکن-6-وضعیت محل  سکونت

بخش دوم :توصیف و تحلیل گویه های مربوط به مقیاس های سنجش

 متغیرهای مطروحه در فرضیات

1- فرضیه اول : 2- فرضیه دوم : 3- فرضیه سوم :4- فرضیه چهارم:5- فرضیه پنجم:6- فرضیه ششم :بخش سوم : استنباط آماری داده ها 1-فرضیه اول:2-فرضیه دوم: 3-فرضیه سوم:     4-فرضیه چهارم: 5-فرضیه پنجم:6-فرضیه ششم: بخش چهارم:آزمون فریدمن     توصیه می شود تا قبل از نوشتن این قسمت ، اقدام به تجزیه و تحلیۀ مساله کرد. با این کار نسبت به متغیرهای تاثیر گذار بر آن به خوبی آشنا شده و از آنها به هنگام نوشتن می توان استفاده نمود. برای این کار می توان یکی از روش های موجود را بکاربست. متداولترین روش ها برای تجزیه و تحلیل مساله عبارتند از:

• شبکه علیت   مثال     نمودار استخوان ماهی  
• نمودارشش کلمه ای که؟  ،   کی؟ ،  کجا؟ ،  چگونه؟ ،چی؟ ،چرا؟

طبقه بندی اطلاعات

برای آماده نمودن اطلاعات برای تجزیه و تحلیل می باید آنها را طبقه بندی نمود. این کار برای تحقیقات کمی با مشکل کمتری مواجه است زیرا در هنگام طراحی روش گردآوری اطلاعات معمولا سوالات به گونه ای تنظیم می شود که طبقه بندی داده ها نیز در داخل آن در نظر گرفته می شود. اما در تحقیقات کیفی این امر بواسطه کیفی بودن پاسخ ها با سختی بیشتری انجام می شود. به هر روی قبل از تجزیه و تحلیل اطلاعات باید کار دسته بندی، گروه بندی یا طبقه بندی آنها انجام شود.

پردازش داه ها

داده های جمع آوری شده می تواند به صورت دستی یا به رایانه ای تجزیه و تحلیل شوند.چنانچه  حجم اطلاعات از حد معینی بیشتر باشد امکان تجزیه وتحلیل دستی وجود نخواهد داشت. امروزه تقربیا در همه موارد این امر با استفاده از رایانه و برنامه های مختلف تجزیه و تحلیل آماری انجام  می پذیرد. اصلی ترین نرم افزار آماری مورد استفاده در گروه های آموزشی اجتماعی، پزشکی، پیراپزشکی و توانبخشی نرم افزار Spss می باشد.

تجزیه و تحلیل داده ها

دو دسته پردازش اصلی به طور عمده در تحقیقات مختلف بر روی داده ها انجام می شود. برای اینکار از آمار  توصیفی و آمار استنباطی استفاده می گردد.

در آمار توصیفی که معمولا به توصیف داده ها می پردازد از شاخص های تمایل مرکزی و شاخص های پراکندگی برای بیان داده های جمع آوری شده استفاده می شود. برای نمایش و نشان دادن نتایج کار معمولا از جداول توزیع فراوانی - بر اساس تعداد موارد مطلق و نسبی ، درصد - و نیز نمودار های مختلف هیستوگرام ، ستونی یا دایره ای استفاده می شود. همچنین در این زمینه استفاده از شاخص های پراکندگی مانند واریانس، انحراف معیار ، انحراف استاندارد و...نیز قابل ذکر است.

در آمار استنباطی به آزمون فرضیه های مورد بررسی در تحقیق پرداخته می شود. آزمون ها ی مختلفی همچون کای اسکوئر، تی- دانشجوئی، رگرسیون، آنالیز واریانس و... در این زمینه مورد استفاده قرار میگیرد

مرحله مشابه وزن قبلی نمایش میدهد.

راهنمای فصل هفتم: نتیجه گیرى

فصل هفتم نتیجه گیری است از یک پاراگراف تا چند صفحه می باشد.پاسخ مساله را در این فصل می آوریم.

نتایج: در این فصل به عنوان داوری بیطرف تنها باید به ارایه نتایج و مقایسه آنها بر اساس اهداف و فرضیات تعیین شده بپردازید. لازم است به نتیجه مقایسه و آزمونهای آماری و سطح معنی داری آنها (مقدار p ) بر حسب نوع مطالعه و اهداف و فرضیات اشاره شود اما  نتیجه‌گیری نهایی و نحوة تعمیم این نتایج و توجیه آنها به فصل بعدی (بحث و نتیجه گیری) موکول می شود . به طور کلی نتایج تحقیق به ترتیب زیر سازماندهی و ارایه می‌گردد:

• معرفی موارد مطالعه شده بر حسب متغیرهای زمینه ای مورد نظر (مثلاً ترکیب سنی و جنسی گروههای مطالعه )، فراوانی متغیرهای مستقل در گروههای مطالعه (مثلاً درصد سیگاری ها در هر گروه)
• فراوانی متغیر وابسته بر حسب فراوانی متغیرهای مستقل و با توجه به مطالعه و اهداف (مثلاً فراوانی سرفه مزمن در گروه سیگاری و غیر سیگاری)
• انجام و ارایه آزمونهای آماری بر حسب نوع مطالعه ، اهداف و فرضیات
• ارایه نتایج فوق در قالب متن، جدول و نمودار انجام می گیرد

متن: هرگاه بتوان با بیان ساده و غیر ریاضی با خواننده ارتباط برقرار نمود، نتایج بصورت متن ارایه می شود. مثلاً اگر از 100 بیمار، نیمی سیگاری و نیمی دیگر غیر سیگاری باشند همین اشاره کفایت می کند و نیازی به تنظیم جدول و کشیدن نمودار نیست . متن نوشته شده در فصل نتایج می تواند شامل دو قسمت اطلاعات خودکفای نوشتاری، شرح و نتیجه‌گیری از اطلاعات ارایه شده در جداول و نمودارها باشد. توجه به این نکته ضروری است که منظور از شرح اطلاعات، نتیجه کلی است که خواننده بایستی از جدول و نمودار بگیرد.

جدول: اطلاعات آماری و داده هایی را که بدلیل حجم زیاد نتوان در متن گنجاند( و در صورت ارایه خواننده را گیج خواهد کرد) بایستی دسته بندی و تنظیم نمود و در جدولهای مناسب ارایه کرد. تنظیم یک جدول مناسب دارای قواعدی به شرح زیر است:

1 - شماره و عنوان کامل در بالای جدول (همراه با اشاره به جمعیت مورد مطالعه ، زمان و مکان).

2-     قرار دادن متغیر مورد نظر در اولین ستون و تعداد و درصد آن در ستونهای بعدی(در جداول یک متغیره - مانند جدول شماره 1)

تصویر و نمودار : هنگامی که تفهیم اطلاعات بخاطر گستردگی، تنوع و یا برخی از ویژگی‌ها(مثلاً روند تغییرات) توسط جدول مشکل باشد، نمودار به کمک ما می آید. قبل از انتخاب نمودار بایستی به داده ها نگاه کرد و نوع آنها را تشخیص داد و سپس مناسب ترین روش نمایش را انتخاب کرد.

بحث و نتیجه گیری: در این مبحث نتایج ارایه شده در فصل قبل را مورد بحث قرار دهید. از زیاد یا کم بودن یک عامل در یک دسته بیمار چه نتیجه‌ای می گیرید؟ چگونه آن را توجیه می کنید؟ تا چه حد در اثبات فرضیه (فرضیات)خود موفق بوده اید؟ وجوه تشابه و تناقض یافته های شما با سایر مطالعات انجام شده در این زمینه چه می باشد و چگونه آنرا توجیه می کنید؟ با توجه به مجموعة شواهد به چه نتیجة کلی دست یافته اید؟

نتیجه گیریها و بحثهای شما می تواند بر حسب گستردگی موضوع و تعداد متغیرهای مورد بررسی بسیار مفصل یا محدود و مختصر باشد. به هر حال در اینجاست که اطلاعات خود را درباره موضوع مورد تحقیق و مهارت خود را در تأمین ارتباط بین عوامل و تعمیم نتایج به نمایش می گذارید.

در تدوین این مبحث به نکات زیر توجه فرمایید:

• تنها نتایجی مورد بحث قرار می گیرند که در فصل یافته ها (4) به آن اشاره شده است.
• مقایسه یافته ها با سایر مطالعات انجام شده و تعمیم آنها به جامعه هدف با توجه به روش مطالعه و طراحی آن امکان پذیر است.

نتایج، بحث و پیشنهادها

در این فصل نتایج کلی حاصل از تحقیق توضیح داده می شود، این نتایج می تواند به صورت نمودار، جدول یا تصاویر نیز باشد. بحث در مورد نتایج بدست آمده و استنباط حاصله، پیشنهادها در زمینه موضوع برای پژوهشگران بعدی از جمله مواردی است که در این فصل ارائه می شود.

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات

مقدمه 5-1- خلاصه پژوهش  5-2- نتیجه گیری فرضیه اول : 5-3- نتیجه گیری فرضیه دوم پژوهش  5-4- نتیجه گیری فرضیه سوم پژوهش  5-5- نتیجه گیری فرضیه چهارم پژوهش 5-6- نتیجه گیری فرضیه پنجم پژوهش5-7- نتیجه گیری فرضیه ششم پژوهش 

راهنمای فصل هشتم :پیشنهادات

فصل هشتم پیشنهادهاست اگر تحقیقات اگر بنیادی باشد هدف کشف و تولید علم می باشد اگر کاربردی باشد حتما باید این فصل را مفصل داشته باشیم یعنی راهکاری برای حل مساله پیشنهاد نمایید قابل عمل و اجرایی باشد.

پیشنهادات دقیق درست علمی و قابل قبول ارائه شود محقق از پیشنهاداتش شناخته می شود.

این قسمت را با توجه به نتایجی که گرفته اید در قالب اجزای زیر تدوین نمایید.

• پیشنهادات در رابطه با بکارگیری یافته های تحقیق
• پیشنهادات بر اساس زمینه های جدیدی که برای تحقیقات بعدی ایجاد شده است

نتایج، بحث و پیشنهادها

در این فصل نتایج کلی حاصل از تحقیق توضیح داده می شود، این نتایج می تواند به صورت نمودار، جدول یا تصاویر نیز باشد. بحث در مورد نتایج بدست آمده و استنباط حاصله، پیشنهادها در زمینه موضوع برای پژوهشگران بعدی از جمله مواردی است که در این فصل ارائه می شود.

5-8- پیشنهادها  5-9- پیشنهادهای تجربی و اجرایی  5-10- محدودیتها و مشکلات تحقیق

ج) پیوستها
پس از اتمام مطالب پایان نامه پیوستها قرار می گیرند. قسمت اصلی متن پایان نامه نباید دارای داده های (data) غیر ضروری، برنامه نرم افزاری و یا چگونگی بدست آوردن معادلات ریاضی باشد، چنین مطالبی باید در پیوست آورده شود. 
منابع و ماخذ: الف) کتابها ب) مقالات ج ) پایان نامه ها د ) سایت های اینترنتی :

د) منابع - مراجع و ماخذ ها

منابع:1- نویسنده 2- عنوان مقاله3- منابع: کنفرانس، ژورنال علمی و ....4- صفحات5- سال انتشار 
- S. Nicosia and P. Tokei "Model Reference Adaptive Control Algorithms for Industerial Robots" Automatica vol. 20, No. 5, pp. 635-644(1984). 
در مورد کتاب: 1- نویسنده2- عنوان کتاب 3- ناشر 4- سال انتشار
J.J Craig, (Introduction to Robatics : Mechanics and Control,) Addison Wesley. 1986.

پس از اتمام بخش پیوستها، باید مراجع درج گردد. به طور کلی چنانچه برای مطلبی از منبعی استفاده شود، ذکر آن مرجع در لیست مراجع پایان نامه الزامی می باشد. در این گونه موارد مطلب بین دو گیومه نوشته می شود و بلافاصله بعد از آن علامت [ ] درج می گردد که در داخل آن شماره منبع مذکور به ترتیب عددی از اول پایان نامه قرار می گیرد. مثلاً پانزدهمین منابع

استفاده شده بعد از ذکر مطلب مربوطه در داخل گیومه اینگونه آورده می شود: [15]گاهی اوقات درنقل خلاصه، یک مقاله که توسط یک شخص نگارش یافته است در یک جمله ذکر می شود که دراینگونه موارد به شرح زیر اقدام می کنیم :علی ریاضی [ ] ، آرایش کنترل آداپتو را تنها راه حل کنترل سیستم های ربات می داند.
 ه- برگهای انتهای پایان نامه
برگ ما قبل آخر ( چکیده انگلیسی پایان نامه ) 
برگ ماقبل آخر (چکیده انگلیسی پایان نامه) : چکیده پایان به انگلیسی ترجمه همان چکیده فارسی می باشد که در ابتدای پایان قرار گرفته است.   خلاصه انگلیسی در انتهای پایان نامه و بعد از فهرست منابع و مأخذ قرار می گیرد. در صورت مقاله شدن پایان نامه، مقاله مورد نظر بعد از خلاصه انگلیسی  در انتهای پایان نامه قرار می گیرد.

برگ آخر (فرم انگلیسی)  برگ آخر (فرم انگلیسی ): اینبرگ بایستی دقیقاً مانند فرمت داده شده اعمال گردد

چگونگی تایپ پایان نامه: 
در تایپ پایان نامه رعایت موارد زیر لازم می باشد:
1- تمامی پایان نامه باید با یک فونت تایپ شود.
2 - تمامی متن پایان نامه، معادلات ریاضی، علائم بکار برده شده باید به وسیله کامپیوتر تایپ شوند. متن یا فرمول دست نویس پذیرفته نمی شود. 
3 - تمامی جداول و نمودارهای باید کامپیوتری باشد.
4 - حاشیه متن از سمت راست و چپ هر صفحه پایان نامه 3 سانتی متر و حاشیه های بالا و

پایین نیز باید 5/2 سانتی متر باشد. این دستور شامل متن، نمودارها و دیگر قسمت های پایان نامه نیز می باشد.
5- توصیه می شود پس از تایپ پایان نامه تکثیر در هر دو روی کاغذ انجام شود6- صفحات اصلی می بایست بصورت ساده و بدون استفاده از کادر و یا سرصفحه تایپ شود .7-   طول هر سطر 16 سانتی متر یعنی حاشیه از سمت راست 3 سانتی متر و از سمت چپ 2 سانتی متر باشد .8-    تعداد سطور هر صفحه 20 سطر.9-   متن اصلی با قلم یاقوت ،  فونت 14معمولی تایپ شود. 10-    متون و کلمات انگلیسی با قلم Times New Roman و با فونت  معمولی12 تایپ شود.11-   عناوین جداول در بالای جدول و عناوین نمودارها و عکس ها در پائین آنها آورده می شود. 12-    به همراه پایان نامه صحافی شده، یک نسخه کامل با کلیه اشکال و جداول بصورت فلاپی به کتابخانه ارائه  می شود.

توصیه ها:
1- جملات متن حتی الامکان کوتاه و مطابق قواعد دستور زبان فارسی باشد.
 - 2در قسمت مرور بر منابع مطالعاتی، در پایان جمله یا پاراگراف مورد استفاده، ماخذ یا شماره منبع مشخص گردد. این شماره در داخل قلاب نوشته شود . [ ] 
3- کلیه واحد ها در سیستم SI داده شود. کاربرد سیستم متری و یا اینچی در کنار واحدهای SIمانعی ندارد.
4 - حتی الامکان از علامتهای استاندارد استفاده شود. در غیر اینصورت در اولین صفحه بعد از چکیده علامتهای به کار رفته تعریف شوند.- 5  در صورتیکه تصویری به صورت کپی در پایان نامه ارائه شده است باید کاملاً واضح و از کیفیت خوبی برخوردار باشد. -6 به طور کلی اهمیت پایان نامه صرفاً به نوآوری نگارنده بستگی دارد. لذا از مطالب تکراری، کلاسیک و متعلق به دیگران فقط به صورت اختصار کمک گرفته شود.
7- نوشتن برنامه های کامپیوتری به طور مفصل در پایان نامه ضرورت ندارد و تنها ذکر قسمتهای مهم و احتمالاً تغییراتی که در برنامه اصلی کامپیوتر به علت موضوع مورد بحث پایان نامه پیش آمده کافی است. این مهم حداکثر از (2 یا 3) صفحه نباید بیشتر باشد.8 - کاغذ مورد استفاده برای نوشتن پایان نامه باید از قطع A4 انتخاب شود.
-9  تایپ متن پایان نامه بوسیله کامپیوتر باشد.10 - تمامی پایان نامه باید با یک فونت تایپ شود البته برخی جزئیات از جمله نوع فونت، حاشیه و ... بستگی به قوانین داخلی هر دانشگاه دارد.
دانشجویان بایستی دو CD حاوی پایان نامه با فرمتی که در باره آن توضیحات لازم داده شده است(در ادامه نمونه ای از آن آورده شده است)، به دفتر تحصیلات تکمیلی دانشکده ارائه دهند تا پس از تائید استاد راهنما به تحصیلات تکمیلی دانشگاه ارسال گردد.

11- تایپ پایان نامه روی کاغذ A4  ( 21*5/29 ) انجام گیرد .

12- در تدوین و تایپ صفحات پایان نامه به غیر از صفحات تقدیم و سپاسگذاریاز هیچگونه کادر تزیینی و تذهیب ها نباید استفاده گردد وصفحات بدون سرصفحه باشد.

13- تعدادسطرها درهرصفحه 24 سطر باشد.(فاصله خطوط ازیکدیگر cm1 باشد.)

14- فاصله هرسطر ازسمت راست کاغذ cm3 وازسمت چپ cm2 وفاصله اولین سطرازبالای صفحه cm3وفاصله آخرین سطر ازپایین صفحه cm2.5 باشد.(لازم به ذکراست که فاصله سرمطلع پاراگراف ازسمت راست کاغذ cm4 می باشد.)

15- جلد پایان نامه از نوع گالینگور وبه رنگ آبی انتخاب گردد و موارد روی جلد به شکل زرکوب چاپ شوند .

16- مطالب با فونت "لوتوس" یا " زر " و اندازه 14 تایپ شود

 - شماره گذاری صفحات        -  شماره صفحه درفاصله cm1.5 پایین صفحه وکاملا دروسط صفحه قرارگیرد.  - موضوع های اصلی پایان نامه معمولاً چند « فصل » است . هر فصل نیز ممکن است به چند بخش تقسیم گردد .

   - صفحه اول هر فصل باید از خط پنجم شروع شود .

هر یک از بخش های هر فصل با دو شماره که با خط تیره از یکدیگر جدا شده اند ، مشخص می گردد . عدد سمت راست بیانگر شماره فصل و عدد سمت چپ شماره ترتیب بخش مورد نظر است . در صورتی که هر بخش دارای زیر بخش باشد ، شماره هر زیربخش در سمت چپ شماره مذکور قرار می گیرد ، مثلاً : 2-4-3 یعنی زیربخش سوم از بخش چهارم فصل دوم .     - تایپ پایان نامه روی کاغذ A4  ( 21*5/29 ) انجام گیرد .

- تعدادسطرها درهرصفحه 24 سطر باشد.(فاصله خطوط ازیکدیگر cm1 باشد.)

 - فاصله هرسطر ازسمت راست کاغذ cm3 وازسمت چپ cm2 وفاصله اولین سطرازبالای صفحهcm3 وفاصله آخرین سطر ازپایین صفحه cm2.5 باشد.(لازم به ذکراست که فاصله سرمطلع پاراگراف ازسمت راست کاغذ cm4 می باشد.)- مطالب با فونت "لوتوس" یا " زر " و اندازه 14 تایپ شود

- جلسات دفاع از پایان نامه ها
یکى از بهترین شیوه هاى مؤثر در برگزارى بهینه جلسات دفاع از پایان نامه ها، برگزارى جلسات پیش دفاع است. در این جلسات که شکل نسبتاً همسانى با جلسات دفاع دارد هیأت ژورى (مرکب از استادان راهنما، مشاور، داور یا ناظر) در جلسه حضور دارند و آخرین معایب و اشکالات اساسى قابل رفع در پایان نامه را به دانشجو گوشزد مى کنند و نهایتاً پس از رفع معایب احتمالى، اقدام به برگزارى جلسات دفاع از پایان نامه مى شود. از مهمترین کارکردهاى برگزارى جلسات پیش دفاع این است که امکان برگزارى مطلوب جلسه دفاع را فراهم ساخته و تنش جلسه را براى دانشجو به حداقل مى رساند چون در بسیارى موارد مشاهده مى شود که متأسفانه استادان داخلى یا مشاور در جلسه دفاع براى نخستین بار به طرح معایب موجود در تحقیق مى پردازند و این در حالى است

که امکان تغییر و رفع اشکالات موجود در پایان نامه یا وجود ندارد یا بسیار اندک است.

==============================================

ج) پیوستها
پس از اتمام مطالب پایان نامه پیوستها قرار می گیرند. قسمت اصلی متن پایان نامه نباید دارای داده های (data) غیر ضروری، برنامه نرم افزاری و یا چگونگی بدست آوردن معادلات ریاضی باشد، چنین مطالبی باید در پیوست آورده شود. 
==============================================

 

د) منابع - مراجع و ماخذ ها

منابع:
1- نویسنده 
2- عنوان مقاله
3- منابع: کنفرانس، ژورنال علمی و ....
4- صفحات
5- سال انتشار 
- S. Nicosia and P. Tokei "Model Reference Adaptive Control Algorithms for Industerial Robots" Automatica vol. 20, No. 5, pp. 635-644(1984). 
در مورد کتاب: 
1- نویسنده
2- عنوان کتاب 
3- ناشر 
4- سال انتشار
J.J Craig, (Introduction to Robatics : Mechanics and Control,) Addison Wesley. 1986.

 

پس از اتمام بخش پیوستها، باید مراجع درج گردد. به طور کلی چنانچه برای مطلبی از منبعی استفاده شود، ذکر آن مرجع در لیست مراجع پایان نامه الزامی می باشد. در این گونه موارد مطلب بین دو گیومه نوشته می شود و بلافاصله بعد از آن علامت [ ] درج می گردد که در داخل آن شماره منبع مذکور به ترتیب عددی از اول پایان نامه قرار می گیرد. مثلاً پانزدهمین منابع

استفاده شده بعد از ذکر مطلب مربوطه در داخل گیومه اینگونه آورده می شود: [15]

گاهی اوقات در نقل خلاصه، یک مقاله که توسط یک شخص نگارش یافته است در یک جمله ذکر می شود که در اینگونه موارد به شرح زیر اقدام می کنیم :
علی ریاضی [ ] ، آرایش کنترل آداپتو را تنها راه حل کنترل سیستم های ربات می داند.
مراجع پس از اتمام بخش آخر، باید مراجع درج گردد.بطور کلى چندین شیوه مأخذنویسى مطرح است که، در اینجا به شرح یکى از معروفترین آنها پرداخته می‏شود. بطور کلى چنانچه براى مطلبى از منبعى استفاده شود، ذکر آن مرجع در لیست مراجع پایان نامه الزامی‏می‏باشد. در اینگونه موارد مطلبى که مستقیماً از آن منبع نقل شود، بین دو گیومه نوشته می‏شود و بلافاصله بعد از آن علامت [ ] درجمی‏گردد. در داخل آن شماره منبع مذکور به ترتیب عددى از اول پایان نامه قرار می‏گیرد.مثلا پانزدهمین شماره منابع استفاده شده بعد از ذکر مطلب مربوطه در داخل گیومه اینگونه آورده می‏شود: ] 15 [ در قسمت مراجع شماره مرجع در براکت [ ] نوشته مى شود و بعد از آن نام خانوادگى نویسنده سپس حرف اول نام که به وسیله علامت " ، " از یکدیگر جدا مى گردند آورده مى شود.

==============================================

 

 ه- برگهای انتهای پایان نامه

برگ ما قبل آخر ( چکیده انگلیسی پایان نامه ) 
برگ ماقبل آخر (چکیده انگلیسی پایان نامه) : چکیده پایان به انگلیسی ترجمه همان چکیده فارسی می باشد که در ابتدای پایان قرار گرفته است.   خلاصه انگلیسی در انتهای پایان نامه و بعد از فهرست منابع و مأخذ قرار می گیرد. در صورت مقاله شدن پایان نامه، مقاله مورد نظر بعد از خلاصه انگلیسی  در انتهای پایان نامه قرار می گیرد.

برگ آخر (فرم انگلیسی) 

برگ آخر (فرم انگلیسی ): اینبرگ بایستی دقیقاً مانند فرمت داده شده اعمال گردد

 

==============================================

 

چگونگی تایپ پایان نامه: 
در تایپ پایان نامه رعایت موارد زیر لازم می باشد:
1- تمامی پایان نامه باید با یک فونت تایپ شود.
2 - تمامی متن پایان نامه، معادلات ریاضی، علائم بکار برده شده باید به وسیله کامپیوتر تایپ شوند. متن یا فرمول دست نویس پذیرفته نمی شود. 
3 - تمامی جداول و نمودارهای باید کامپیوتری باشد.
4 - حاشیه متن از سمت راست و چپ هر صفحه پایان نامه 3 سانتی متر و حاشیه های بالا و

پایین نیز باید 5/2 سانتی متر باشد. این دستور شامل متن، نمودارها و دیگر قسمت های پایان نامه نیز می باشد.
5- توصیه می شود پس از تایپ پایان نامه تکثیر در هر دو روی کاغذ انجام شود

 

6- صفحات اصلی می بایست بصورت ساده و بدون استفاده از کادر و یا سرصفحه تایپ شود .

7-   طول هر سطر 16 سانتی متر یعنی حاشیه از سمت راست 3 سانتی متر و از سمت چپ 2 سانتی متر باشد .

8-    تعداد سطور هر صفحه 20 سطر.

9-   متن اصلی با قلم یاقوت ،  فونت 14معمولی تایپ شود.

10-    متون و کلمات انگلیسی با قلم Times New Roman و با فونت  معمولی12 تایپ شود.

11-   عناوین جداول در بالای جدول و عناوین نمودارها و عکس ها در پائین آنها آورده می شود.

12-    به همراه پایان نامه صحافی شده، یک نسخه کامل با کلیه اشکال و جداول بصورت فلاپی به کتابخانه ارائه  می شود.

توصیه ها:
1- جملات متن حتی الامکان کوتاه و مطابق قواعد دستور زبان فارسی باشد.
 - 2در قسمت مرور بر منابع مطالعاتی، در پایان جمله یا پاراگراف مورد استفاده، ماخذ یا شماره منبع مشخص گردد. این شماره در داخل قلاب نوشته شود . [ ] 
3- کلیه واحد ها در سیستم SI داده شود. کاربرد سیستم متری و یا اینچی در کنار واحدهای SIمانعی ندارد.
4 - حتی الامکان از علامتهای استاندارد استفاده شود. در غیر اینصورت در اولین صفحه بعد از چکیده علامتهای به کار رفته تعریف شوند.
- 5  در صورتیکه تصویری به صورت کپی در پایان نامه ارائه شده است باید کاملاً واضح و ازکیفیت خوبی برخوردار باشد.
 -6 به طور کلی اهمیت پایان نامه صرفاً به نوآوری نگارنده بستگی دارد. لذا از مطالب تکراری، کلاسیک و متعلق به دیگران فقط به صورت اختصار کمک گرفته شود.
7- نوشتن برنامه های کامپیوتری به طور مفصل در پایان نامه ضرورت ندارد و تنها ذکر قسمتهای مهم و احتمالاً تغییراتی که در برنامه اصلی کامپیوتر به علت موضوع مورد بحث پایان نامه پیش آمده کافی است. این مهم حداکثر از (2 یا 3) صفحه نباید بیشتر باشد.
8 - کاغذ مورد استفاده برای نوشتن پایان نامه باید از قطع A4 انتخاب شود.
-9  تایپ متن پایان نامه بوسیله کامپیوتر باشد.

10 - تمامی پایان نامه باید با یک فونت تایپ شود البته برخی جزئیات از جمله نوع فونت، حاشیه و ... بستگی به قوانین داخلی هر دانشگاه دارد.
دانشجویان بایستی دو CD حاوی پایان نامه با فرمتی که در باره آن توضیحات لازم داده شده است(در ادامه نمونه ای از آن آورده شده است)، به دفتر تحصیلات تکمیلی دانشکده ارائه دهند تا پس از تائید استاد راهنما به تحصیلات تکمیلی دانشگاه ارسال گردد.

11- تایپ پایان نامه روی کاغذ A4  ( 21*5/29 ) انجام گیرد .

12- در تدوین و تایپ صفحات پایان نامه به غیر از صفحات تقدیم و سپاسگذاریاز هیچگونه کادر تزیینی و تذهیب ها نباید استفاده گردد وصفحات بدون سرصفحه باشد.

13- تعدادسطرها درهرصفحه 24 سطر باشد.(فاصله خطوط ازیکدیگر cm1 باشد.)

14- فاصله هرسطر ازسمت راست کاغذ cm3 وازسمت چپ cm2 وفاصله اولین سطرازبالای صفحهcm3 وفاصله آخرین سطر ازپایین صفحه cm2.5 باشد.(لازم به ذکراست که فاصله سرمطلع پاراگراف ازسمت راست کاغذ cm4 می باشد.)

15- جلد پایان نامه از نوع گالینگور وبه رنگ آبی انتخاب گردد و موارد روی جلد به شکل زرکوب چاپ شوند .

16- مطالب با فونت "لوتوس" یا " زر " و اندازه 14 تایپ شود

 - شماره گذاری صفحات

       -  شماره صفحه درفاصله cm1.5 پایین صفحه وکاملا دروسط صفحه قرارگیرد.

  - موضوع های اصلی پایان نامه معمولاً چند « فصل » است . هر فصل نیز ممکن است به چند بخش تقسیم گردد .

    - صفحه اول هر فصل باید از خط پنجم شروع شود .

-   هر یک از بخش های هر فصل با دو شماره که با خط تیره از یکدیگر جدا شده اند ، مشخص می گردد . عدد سمت راست بیانگر شماره فصل و عدد سمت چپ شماره ترتیب بخش مورد نظر است . در صورتی که هر بخش دارای زیر بخش باشد ، شماره هر زیربخش در سمت چپ شماره مذکور قرار می گیرد ، مثلاً : 2-4-3 یعنی زیربخش سوم از بخش چهارم فصل دوم .

    - تایپ پایان نامه روی کاغذ A4  ( 21*5/29 ) انجام گیرد .

- تعدادسطرها درهرصفحه 24 سطر باشد.(فاصله خطوط ازیکدیگر cm1 باشد.)

 - فاصله هرسطر ازسمت راست کاغذ cm3 وازسمت چپ cm2 وفاصله اولین سطرازبالای صفحهcm3 وفاصله آخرین سطر ازپایین صفحه cm2.5 باشد.(لازم به ذکراست که فاصله سرمطلع پاراگراف ازسمت راست کاغذ cm4 می باشد.)

- مطالب با فونت "لوتوس" یا " زر " و اندازه 14 تایپ شود

- جلسات دفاع از پایان نامه ها
یکى از بهترین شیوه هاى مؤثر در برگزارى بهینه جلسات دفاع از پایان نامه ها، برگزارى جلسات پیش دفاع است. در این جلسات که شکل نسبتاً همسانى با جلسات دفاع دارد هیأت ژورى (مرکب از استادان راهنما، مشاور، داور یا ناظر) در جلسه حضور دارند و آخرین معایب و اشکالات اساسى قابل رفع در پایان نامه را به دانشجو گوشزد مى کنند و نهایتاً پس از رفع معایب احتمالى، اقدام به برگزارى جلسات دفاع از پایان نامه مى شود. از مهمترین کارکردهاى برگزارى جلسات پیش دفاع این است که امکان برگزارى مطلوب جلسه دفاع را فراهم ساخته و تنش جلسه را براى دانشجو به حداقل مى رساند چون در بسیارى موارد مشاهده مى شود که متأسفانه استادان داخلى یا مشاور در جلسه دفاع براى نخستین بار به طرح معایب موجود در تحقیق مى پردازند و این در حالى است که امکان تغییر و رفع اشکالات موجود در پایان نامه یا وجود ندارد یا بسیار اندک است.

  تهیه کننده: علی بوداغی     www.alibo.persianblog.ir