احکام بانوان در قالب پرسش و پاسخ (1) شش درس اول

 احکام بانوان

 در قالب پرسش و پاسخ 

تدوین گنندگان : اعضای حلقات صالحین 

پایگاه مقاومت بسیج صدیقه کبری (س) شهرستان مرند

ناظر اجرایی و راهنما :خانم سقایی"منظر" 

تایپیست و ویراستار: خانم امین آبادی"مهدیه"

خــرداد ماه 1393

 *******************************************************************************************************************************************************************************

شناخت احکام  ، طهارت  ، غسل  ، نجاسات ، مطهرات ،  نماز

درس اول................شناخت احکام

بکوشش: «خانم مریم نجف زاده»

1-    تقلید چیست ؟ و چراتقلید می کنیم؟

تقلیدعبارت است ازعمل شخص مکلف به دستورات مجتهد جامع الشرایط؛ بنابراین برهرشخص مکلفی که مجتهد نیست و طریق احتیاط را نمی شناسدویامی شناسد و نمی خواهدعمل کندلازم است به خاطر صحیح بودن عبادتش به یکی از مجتهدین جامع الشرایط رجوع نموده و از او تقلید نماید.

2-    تقلید چند نوع است؟

 دو نوع؛ تقلید کورکورانه و تقلید آگاهانه

3-    چرا در یک زمان چند مجتهد و مرجع تقلید وجود دارد؟

برای پاسخ به این سؤال باید توجه داشت که مکتب تشیع برخلاف سایر فرق اسلامی برای علم ارزش قائل است و می گوید هرکسی که تحصیل دینی کند و به مرحله ی استنباط و استخراج احکام شرعی برسد،خود مجتهد است ونباید ازدیگری تقلید کندو دیگران نیز می توانند از او تقلید کنند وهمچنین در زمانی که همه ی مجتهدین در یک سطح علمی هستند شخص مختار است از هرکدام که می خواهد تقلیدکند؛وجود تعدد مراجع و مقلدین خود شاهد زنده بربها دادن به علم و دانش است.

4-    در انتخاب مجتهد چند شرط وجود دارد؟ (شرایط عمومی یک مرجع تقلید)

1)مرد باشد.2)بالغ باشد.3)شیعه دوازده امامی باشد.4)حلال زاده باشد.5)عادل باشد.6)زنده باشد.

5- مجتهد چند نظر دارد؟(صورت های مختلف نظرات مراجع معظم تقلید)

1)حکم : مثلاً بگوید فردا اول شوّال و روز عیدفطر است . - که نوعاً در اختیار مجتهد حاکم و ولی فقیه است-

 2)فتوا :  مثلاً بگوید که فلان کار واجب یا حرام یا مکروه یا مباح است.

 3) احتیاط واجب : نظریه خود رابه صورت احتیاط واجب بیان کند .مثلاً بگوید احتیاط واجب است که تسبیحات اربعه را سه مرتبه بگویند که در این صورت مقلد یا به همان احتیاط عمل می کند ویا به مجتهد دیگری رجوع می کند.

 4) احتیاط مستحب : پس از فتوا یا پیش از آن احتیاط کند مثلاً بگوید احتیاط آن است که نماز را دوباره بخواند که این احتیاط مستحب است.

6- اعمال انسان به چند دسته تقسیم می شود؟

واجب،مستحب،مباح،مکروه،حرام

 

---------------------------------------------------------------------------------------------

درس دوم.......................طهارت

بکوشش: 

«خانم ها : رعنا نجف زاده،  لیلا خداپناه،  رقیه تاری زاده، معصومه خداپناه»

1-    اعمال وضو چیست؟

1)صورت را از رستنگاه مو تا چانه می شوید.2) دست راست را از مرفق تا انتهای انگشتان     می شوید.3)دست چپ را از مرفق تا انتهای انگشتان می شوید.4)با رطوبت دست راست جلوی سر را مسح کند.5)بارطوبت آن،از نوک انگشت تابرآمدگی پای راست مسح می نماید.6)با رطوبت دست چپ به همین صورت پای چپ را مسح می کند.

2- مقدار واجب مسح سر وپا،چه مقدار است؟

1)مسح لازم نیست به اندازه کف دست باشد،بلکه به اندازه یک انگشت هم کافی است.2)اگر موهای اطراف سر را درجلو سر جمع کرده باشند،باید آن ها را عقب زد و روی موی جلوی سر مسح نمود.3)نباید دست را نگه بدارند و سر و یا پا را به آن مسح کنند.4)رطوبت دست باید به قدری باشد که روی سر و پا اثر بگذارد.5)اگر جای مسح یا موی جلوی سر،تر باشد اگر رطوبت دست بیشتر از آن باشد می توان مسح کشید و الِّا باید آن را خشک کرد.6)جای مسح نباید چیزی قرار بگیرد که مانع از رسیدن رطوبت به آن باشد مثل چسب وغیره.7)محل مسح باید پاک باشد و چنان چه نجس باشد باید قبل از مسح آن را طاهر کرد.

3- کسی که خودش نمی تواند وضوء بگیرد،چه کار کند؟                                                  دروضوء نباید ازدیگران کمک گرفت؛دراین صورت اگر شخصی دیگر بر دست وصورت انسان آب بریزد و یامسح او را بکشد وضوء باطل است مگراین که خود فرد قدرت این کار را نداشته باشد.

4-موالات در وضوء چیست؟آن را بیان کنید.

اعمال وضوء باید پشت سر هم انجام بگیرد و نباید بین اعمال وضو فاصله انداخت که این را در اصطلاح موالات می گویندوهمین طور باید به ترتیب وضوء گرفت؛یعنی اول صورت،بعد دست راست و دست چپ،بعد مسح سر وسپس مسح پاها.

5-    اگر محل جبیره کثیف باشد،تکلیف چیست؟

اگر جای مسح،به خاطر زخم باند پیچی شده باشد باید پارچه طاهری رابر روی آن بیندازد و روی آن را مسح نماید واگر باند طاهر باشد نیاز به انداختن پارچه نیست.

6-    در چه مواردی باید وضوء جبیره گرفت؟

اگر محل وضوی شخص در اثر زخم و یا شکستگی چیزی پیچیده باشند وآب برایش ضرر داشته باشد،نباید آب بر روی آن بریزد؛بلکه باید دست تر،بر آن بکشدکه این وضوء را وضوی جبیره می گویند.

7- در چه مواردی باید تیمم کرد؟

1)تهیه آب به قدر وضوء ممکن نباشد.2)اگراز استعمال آب بر بدن خود بترسد به این که  بیماری در او پیدا شود. 3)جایی که بترسد اگر آب را به مصرف وضوء برساند،خودش یا دیگران از تشنگی بمیرند.4)کسی که بدن یا لباسش نجس است و آب به مقدار طاهر کردن داشته باشد.5)هرگاه وقت به قدری تنگ باشد که اگر وضو بگیرد نمازش قضاء می شود.

 

--------------------------------------------------------------------------------------------

درس سوم.................غسل

بکوشش: «خانم ها حمیده رضایی،الهام بابایی »

 

1-    غسل چیست؟ و غسل چند نوع است؟

غسل عبارت است از شست وشوی بدن به گونه ای که خداوند خواسته است.               

 اقسام غسل:

 1)غسل جنابت«زمانی بر انسان واجب می شود که انسان جنب شده و منی از او خارج شده باشد.»

 2)غسل حیض«حیض خونی است که هر ماهه از انسانهای مونث بالغ خارج می شود.»

 3)غسل مس میّت«یعنی اگر کسی پس از سرد شدن میّت و قبل از غسل دادن او،به بدنش دست بزند باید غسل مس میت بکند.»

 4)غسل میّت«مسلمانی که از دنیا می رود بر همه واجب است که او را غسل دهند و کفن کنند و چنان چه کسی اقدام به این کار کرد،از دیگران ساقط می شود.»

غسل میت، غسل مس میت وجنابت مشترک بین زن و مرد است و بعضی از غسل ها اختصاص به زنان دارد مثل : غسل حیض و استحاضه و نفاس.

2-    غسل جنابت در چه موقعی واجب می شود؟

غسل جنابت زمانی بر انسان واجب می شود که انسان جنب شده و منی از او خارج شود

آیا لازم است بعد از غسل جنابت برای نماز وضوء گرفت؟

کسی که جنب می شود و غسل می کند برای خواندن نماز لازم نیست وضوء بگیرد بلکه   می تواند با همان غسل نماز بخواند ولی اگر شخص بعد از غسل کاری که وضوء را باطل می کند،از او سر بزند باید برای نماز خود وضوء بگیرد.

3-    آیادست زدن به بدن مرده ای که سرد نشده غسل دارد؟

غسل مس میّت زمانی بر شخص واجب می شود که قبل از غسل دادن و بعد از سرد شدن میّت به بدنش دست بزند و دست زدن به بدن مرده ای که سرد نشده غسل ندارد.غسل مس میّت مثل غسل جنابت انجام می شود ولی با آن نمی توان نماز خواند و باید وضوء گرفت.

4-    آیا دست زدن به بدن شهید در جبهه غسل دارد؟

دست زدن به بدن شهید در جبهه غسل مس میّت ندارد.

5-    استحاضه چند نوع است؟

استحاضه سه نوع است؛قلیله؛متوسطه و کثیره.

زن در هنگام دیدن خون استحاضه،برای تشخیص نوع استحاضه باید خود را امتحان کند،بدین شیوه که قدری پنبه به خود بگیرد و پس از لحظه ای بیرون آورد،دراین صورت اگر خون فقط روی پنبه ای که داخل محل نموده آلوده کند و در آن فرو نرود استحاضه قلیله است؛و اگر خون در پنبه فرو رود اما از آن بیرون نزند،استحاضه متوسطه است؛واگرخون پنبه را بگیرد و بیرون بزند،استحاضه کثیره است.

6-    نفاس یعنی چه؟

نفاس خونی است که موقع تولد کودک خارج می شود،این خون ممکن است قبل از ده روز یا آخر ده روز قطع شود و اگر از ده روز بگذرد تنها ده روز اول آن حکم نفاس را دارد؛به زن در این حالت «نفساء»می گویند.

7-    حیض یعنی چه؟

خون حیض،خونی است که هرماه،چند روزی از رحم زن خارج می شود؛و زن را در این حالت را حایض می گویند.

 

 

درس چهارم..................نجاسات

بکوشش: «خانم رقیه امامی راد»

 

1-    شیر وروغن جامد اگر نجس باشد،آیاهمه ی آنها نجس می شود؟

شیر وروغن در صورتی که مایع باشند،اگر نجس شد همه آن نجس است؛ولی اگر جامد باشند فقط همان قسمت که نجاسات به آن ها رسیده نجس بوده و بقیه قسمت ها پاک است.

2-    آیا خون پشه و ماهی نجس است؟

نه خیر؛خون پشه و ماهی که خون جهنده ندارد،پاک است.

3-    پشم و ناخن مردار نجس،پاک است یا نجس؟

اجزاء بی روح مردار،مثل پشم و ناخن پاک است.

 

4-    آیا عرق جنب از حرام،نجس است؟

عرق جنب از حرام،نجس نیست ولی احتیاط واجب آن است که با بدن و لباسی که آلوده به آن است؛نماز نخواند.

5-    آیا مواد مست کننده که جامدند،نجس اند؟

شراب و هر مایع مست کننده نجس است ولی حشیش و مواد خشکی که مست کننده

هستند،نجس نیستند.

6-    آیا خونی که در تخم مرغ است،نجس است؟

خونی که در تخم مرغ دیده می شود،به نظر مرحوم امام(ره) و بعضی از علماء پاک است ولی نباید خورد مگر آن که آن را به هم بزنند تا از بین برود؛بسیاری از مراجع قائل اند که باید از خوردن آن اجتناب کرد.

 

---------------------------------------------------------------------------------------------

درس پنجم ..................مطهرات 

بکوشش: «خانم ثمـیّه الله وردی زاده»

 

1-    آب مضاف نجس چگونه پاک می شود؟

اگر آب مضاف نجس طوری با آب کر یا آب جاری مخلوط شود که دیگر به آن آب مضاف نگویند،پاک است.

2-    خون پشه پاک است یا نجس؟

خونی که از انسان و هر حیوانی که خون جهنده دارد،یعنی حیوانی  که اگر رگ آن را ببرند خون از آن جستن می کند،بیرون بیایید،نجس است؛پس خون حیوانی مانند ماهی و پشه که خون جهنده ندارد، پاک است؛اگر کسی پشه ای را که به بدنش نشسته بکشد و نداند خونی که از پشه بیرون آمد از او مکیده یا ازخود پشه می باشد،پاک است و هم چنین است اگر بداند از او مکیده ولی جزء بدن پشه حساب شود؛اما فاصله بین مکیدن خون و کشتن پشه به قدری کم باشد که بگویند خون انسان است یا معلوم نباشد که می گویند،خون پشه است یاخون انسان،نجس می باشد.

3-    با حرکت،کف پا و نوک عصای نجس بر روی آسفالت پاک می شود؟

زمین خود یکی از پاک کننده هاست و با سه شرط کف پا و نوک عصا را پاک می کند؛ این شرط ها عبارتند از: 1)زمین باید پاک باشد.2) زمین باید خشک باشد.3)عین نجاسات باید با تماس به زمین برطرف شود؛در این صورت کف پا و ته کفش و نوک عصای نجس بر روی فرش،موزائیک،حصیر،چمن،آسفالت،پارکت که با چوب فرش شده،پاک نمی شود.

4-    ساختمان و دیوار نجس که خشک شده باشد،چگونه پاک می شود؟

هرگاه ساختمان و دیوار نجس شود،پس از برطرف کردن عین نجاست با آب کر و آبی  که متصل به کر است مثل آب لوله کشی منازل یک بار و با آب قلیل دو بار پاک می شود.و آفتاب خود یکی از مطهرات و پاک کننده هاست و می تواند ساختمان و چیزهایی که در ساختمان به کار رفته و نمی توان آن را برداشت مثل درب و پنجره و میخی که در ساختمان به کار رفته راپاک کند؛البته ساختمان و یا دیواری که نجس شده باید تر باشد و اگر خشک باشد باید بر آن آب ریخت تا آفتاب آن را خشک کند.

5-    استحاله و انتقال را توضیح دهید.

استحاله: اگر شیء نجسی از آن حالت اول خارج شود،پاک می گردد.مثل اینکه سگ در نمکزار،نمک شود یا چوب نجس پس از سوزاندن خاکستر شود.

انتقال: مثل این که خون بدن انسان و یا حیوان که خون جهنده دارد به پشه که خون جهنده ندارد منتقل شود و جزء خون بدن او حساب شود.

---------------------------------------------------------------------------------------------

درس ششم................نماز

بکوشش: «خانم راحله ابراهیم پور»

 

1-    فرا رسیدن وقت نماز با چه چیز اعلام می شود؟

فرا رسیدن وقت هر نماز با اذان اعلام می شود؛هنگام سپیده صبح،ظهر،عصر،غروب آفتاب و در نخستین لحظات تاریک شدن هوا در هر منطقه ی اسلامی با آهنگ روح نواز اذان  به همه اعلام می شود که وقت نماز فرا رسیده است.

2-    تفاوت اذان و اقامه در چیست؟

«اللّهُ اَکبَر» در اذان چهار مرتبه اما در اقامه دو مرتبه گفته می شود؛در اذان «قَد قامَتِ الصَّلوة»گفته نمی شود اما در اقامه گفته می شود؛و ذکر «لااِلهَ اِلاَّ اللّه» در اذان دو مرتبه و در اقامه یک مرتبه گفته می شود.

3-    آیا رکوع و سجود رکن هستند؟

   بله؛

رکوع:یعنی بعد از قرائت حمد وسوره در رکعت اول و دوم ویا بعداز تسبیحات اربعه

رکعت سوم و چهارم،نمازگزار رکوع میکند؛یعنی در پیشگاه الهی به احترام او به قدری خم می شود که کف دست ها به زانوها برسد،آنگاه ذکر رکوع را می خواند

«سُبحانَ رَبِّی العَظیم وَ بِحَمدِه».

سجود: یعنی نمازگزار بعد از هررکعت دو سجده می کند که پیشانی و کف دو دست و    سر دو زانو و سر دو انگشت شصت پا را بر زمین می گذارد و ذکر سجده را می خواند «سُبحانَ ربِّی الاَعلی وَ بِحَمدِه».

4-    در کدام یک از رکعت های نماز تشهد خوانده می شود؟

در رکعت دوم و رکعت آخر نمازها باید نمازگزار بعد از سجده دوم بنشیند و تشهد بخواند«اَشهَدُ اَن  لااِلهَ اِلّا اللّه وَحدَهُ لاشَریکَ لَه وَ اَشهَدُ اَنَّ مُحَمّداً عَبدُه وَ رَسُولُه، اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمّد ».

 

5-    تفاوت رکوع با ذکر رکوع چیست؟

رکوع یعنی بعد از قرائت حمد و سوره در رکعت اول و دوم بعد از قرائت حمد یا تسبیحات چهارگانه در رکعت سوم و چهارم نمازگزار رکوع می کند یعنی در پیشگاه الهی به احترام او به قدری خم می شود که کف دست ها به زانوها برسد، ولی ذکر رکوع همان قرائت «سُبحانَ رَبِّی العَظیم وَ بِحَمدِه» در حال رکوع است .