اسامی ماه مبارک رمضان در آینه ادعیه و قرآن

اسامی ماه مبارک رمضان در آینه ادعیه و قرآن

"ماه مبارک رمضان با همۀ زیبایی ها و لطافت هایش و با همۀ رحمت و نعم الهیه؛ نعم ظاهره و باطنه فرا رسیده است. خدا را شاکریم که توفیق درک این ماه عظیم را بار دیگری در عمر ما نصیبمان فرمود و ما را میهمان این ضیافت ویژۀ الهی قرار داد.

 ماه مبارک رمضان در ادعیۀ ما نام های مختلفی دارد.

یکی از نام ها همین «رمضان» است که رمضان هم به معنای وادی و سرزمین تفتیده و داغ است؛ به خاطر این که در ماه مبارک رمضان روزه دار روزه می گیرد و دچار عطش می شود و مثل فردی است که در کویر تفتیده ای زندگی می کند.

ولی به موجب روایتی که در تفسیر «نور الثّقلین» آمده رمضان یکی از اسماءالله است؛

ماه رمضان یعنی ماه خدا! قران هم به این نام اشاره کرد: «شهر رمضان الّذی انزل فیه القران هدیً للنّاس و بیّنات من الهدی و الفرقان» (سورۀ بقره،آیۀ 185) این ماه اسم های دیگری هم دارد.

 یکی از اسماء این ماه شهرالله است.

در همان خطبۀ شعبانیۀ پیغمبر اکرم (ص)که پیامبر در آخرین جمعۀ شعبان در آستانۀ فرا رسیدن ماه مبارک رمضان خواندند بنا به آنچه که نقل شده فرمودند «قد اقبل الیکم شهر الله» ماه خدا...

علاوه بر شهرالله، تعبیر شهرالله الاکبر نیز در مورد ماه مبارک رمضان استفاده شده است، چون می دانید همۀ ماه ها ماه های خداست.

لذا در روایات هم حتی داریم که «رجبُ شهرالله» ماه رجب هم ماه خداست، منتها ماه رمضان شهرالله الاکبر است؛ بزرگ ترین ماه خدای متعال است (اگر اکبر را صفت برای شهر بگیریم)، ولی اگر اکبر را برای الله صفت بگیریم می شود ماه الله که اکبر است.

نام دیگر این ماه ، شهر الصّیام است؛ ماه صیام. قبلا توضیح داده ایم که صیام یکی از نام های روزه است و این نام به اعتبار امساک از مفطرات فقهی در روزهای ماه مبارک رمضان است.

شهر الصیام؛ شهر خودداری، شهر امساک. حال نمی خواهم وارد این بحث ها بشوم که صیام یعنی چه، صبر یعنی چه، سیاحت یعنی چه. چون اینها سه اسمی است که در قران کریم به روزه اشاره دارد، هر کدام از اینها به مرتبه ای از مراتب روزه اشاره دارد.

 نام دیگرشهر الاسلام است. در صحیفۀ سجادیه در همان دعای چهل و چهارم این نام آمده است؛ این ماه ماه اسلام است. به فرمودۀ امیرالمومنین: «الاسلام هو التّسلیم» اسلام آن تسلیم تمام عیار در برابر حضرت حق است.

 این ماهی است که علاوه بر این که روزه دار روزه می دارد، با همۀ وجود تسلیم در برابر خدا است. ارادۀ خود را فانی و مندک در ارادۀ الهی می کند در برابر خدا تسلیم مطلق است. خود را به دست خدا می سپارد تا خدا آن گونه که مشیت الهی است با او رفتارکند و او در برابر مشیت الهی هیچ پس نمی زند، میدان خالی نمی کند، شانه خالی نمی کند ؛ چه مشیت تکوینیۀ الهی، چه رخدادهایی که خدا در زندگی برای او پیش می آورد و چه در برابر مشیت تشریعیۀ الهی که اوامر و نواهی است که خدای متعال در قالب احکام دینی برای او صادر می کند. هم تسلیم است در برابر آنچه خدا با او می کند، و هم تسلیم است در برابر آنچه خدا به او امر می کند و فرمان می دهد.

پس شهر الاسلام هم نام دیگر این ماه است.

شهر الطّهور؛ این ماه ماه پاکی مطلق است، ماه طهارت است. حالا طهور یعنی چه خدا می داند طهارت چه مراتبی دارد!

یک طهارت ظاهری داریم که مثلا دستمان به یک شیء نجس یا متنجّسی که مرطوب است تماس می گیرد، بعد دست متنجّس می شود و آن را آب می کشیم. این یک مرتبۀ طهارت است؛ طهارت از نجاسات.

اما یک وقت دست و بدنمان پاک است و نجس نیست، اما غسل می کنیم یا وضو می گیریم. این هم طهارت است، اما مرتبۀ بلندتری از طهارت. بدن نجس نبوده، اما با وضو یا غسل آن را تطهیر می کنیم، این لایۀ عمیق تری از طهارت است.

اما شما به اینجا هم بسنده نمی کنید، حالا می روید به درون خودتان می پردازید و درون را تطهیر می کنید.

طهارت از اخلاق رذیله هم یک مرتبه از طهارت است.

طهارت از افکار آلوده و پلید و انحرافی هم  یک مرتبه از طهارت است.

 طهارت دل از دلبستگی به آنچه که شایسته نیست هم یک مرتبه از طهارت است.

طهارت قلب از توجه به غیر خدا هم یک مرتبه از طهارت است. همین توجه به ماسوی الله مغایر با طهارت تامّ است.

بنابراین اگر ماه رمضان شهر الطّهور است، ماهی است که انسان از رهگذر آن به همۀ مراتب طهارت نائل می شود.

شهر التّمحیص؛ ماه مبارک رمضان ماه جدا شدن ناخالصی ها از وجود انسان است. همان طور که فلز را در کوره می گدازند تا آنچه که ناخالصی است از سنگ فلز جدا شود و فلز تمام عیار ایجاد شود، انسان مومن در ماه مبارک رمضان به چنین خلوصی دست پیدا می کند؛ ناخالصی ها و آلودگی ها از وجود انسان جدا می شود.

شهر القیام؛ این تعبیر هم در صحیفۀ سجادیه در دعای چهل و چهارم است و هم در دعای اول روزهای ماه مبارک رمضان که در مفاتیح الجنان آمده است.

این ماه ماه قیام است و قیام با هر دو معنای آن مورد نظر است؛ یکی قیام به معنای ماه برپا داشتن نماز است؛ ماه شب زنده داری است، ماه مبارک رمضان ماه نماز است. لذا در دعاها داریم که خدایا روزهای این ماه توفیق صیام و شب های این ماه توفیق قیام را به من نصیب کن.

از این می شود فهمید که مقصود از این قیام شب زنده داری و به نماز گذراندن شب است.

معنای دیگر شهر القیام قیام و برپاخاستن است؛ قیام کردن در راه اقامۀ حق و دین. ماه مبارک رمضان ماه قیام و نهضت است، ماه برپاخاستن برای اقامۀ دین خداست. ماه قیام در برابر کفر و شرک و فساد و ظلم و تباهی و بی دینی است.

شهر الانابة؛ ماه روی آوردن به خداست، و شهر التّوبة و ماه روی برگرداندن از غیر خداست.

شهر المغفرة، ماه مغفرت و بخشش است

و شهر الرّحمة؛ ماه رحمت و مهربانی خدای متعال است. در همان خطبۀ شعبانیه هم هست که «قد اقبل الیکم شهر الله بالبرکة و الرّحمة و المغفرة»

«شهر العتق من النّار و الفوز بالجنّة» ماه رها و آزاد شدن از آتش دوزخ و فائز و موفق شدن به جنت و بهشت است.

«شهرٌ دعیتم فیه الی ضیافة الله» ماهی است که مومنان دعوت به ضیافت الهی و میهمانی الهی شده اند.

 امثال این تعابیر زیاد است.

«خیرُ شهرٍ من الایّام و السّاعات»؛ در همان دعای روزهای ماه مبارک رمضان هست

یا در خطبۀ شعبانیه است؛ «افضل الشّهور» برترین ماه هاست.

یا در دعای دیگری هست که «لا تنافسُهُ الایّام» این ماه ماهی است که روزها نمی توانند با او رقابت کنند و به گرد پای روزهای این ماه نمی رسند.شبیه این تعابیر فراوان است.

ماه تقوا، ماه طاعت و عبادت، ماه ذکر و مناجات، ماه قرائت و انس با قران و امثال اینها.این نام هایی که برای ماه مبارک رمضان برده شده دارد ویژگی ها و خصوصیات و صفات شهر الله و ماه مبارک رمضان را به ما گوشزد می کند. "