یا ازدواج هم‌زمان با دو خواهر قبل از اسلام در ادیان دیگر جایز بوده است؟

آیا ازدواج هم‌زمان با دو خواهر قبل از اسلام در ادیان دیگر جایز بوده است؟

پاسخ اجمالی

احکام الهی از امور اعتباری هستند، امّا اعتباریات شرعی برخلاف اعتباریات فردی و شخصی که ممکن است امور وهمی و خیالی باشند، ریشه در امور حقیقی دارند و آثاری بر آن مترتب است.[1] بر این اساس و با توجه به باور شیعه که احکام الهی تابع مصالح و مفاسد هستند، اگر در یک زمان حکمی نبود و بعد از مدتی حکمی از طرف خداوند جعل شده، جای هیچ استبعادی نیست.

از آیه شریفه: «و [نیز حرام است بر شما] جمع میان دو خواهر کنید مگر آنچه در گذشته واقع شده، چرا که خداوند، آمرزنده و مهربان است»،[2] استفاده می‌شود که حکم حرمت جمع بین دو خواهر پیش از اسلام نبود.

از امام رضا(ع) پیرامون نام کسی را که دو خواهر را هم‌زمان در عقد خود داشت سؤال شد، و آن‌حضرت فرمود: «یعقوب بن اسحاق که حبار و راحیل را هم‌زمان در نکاح خود داشت و بعداً این کار تحریم شد و خداوند این آیه (نساء، 23) را نازل کرد».[3]

پس در دین اسلام به مقتضاى آیه شریفه، نمی‌توان دو خواهر را در عقد ازدواج با هم جمع کرد.

همچنین شخص نمی‌تواند با دو کنیزى که با یکدیگر خواهرند ارتباط جنسی داشته باشد.

 عبارت «إِلَّا ما قَدْ سَلَفَ» در آیه مورد بحث؛ استثنای منقطع است؛ یعنى «لکن خداوند شما را بر آنچه گذشته است، مؤاخذه نمی‌کند»، پس مقصود این نیست که آنچه پیش از نهى انجام داده‌اید مانعى ندارد و ادامه دهید و در این مطلب خلافى نیست. بلکه منظور این است که همانگونه که بر اساس برخی نقل‌ها یعقوب – بدون آنکه گناهی انجام دهد – همزمان با دو خواهر ازدواج کرده بود، خداوند شما مسلمانان را نیز بر ازدواج‌های همزمانی که قبل از ابلاغ این دستور انجام داده‌اید، مؤاخذه نخواهد کرد.[4]

 

[1]. ر.ک: «حقیقی یا اعتباری بودن تأکید بر دست راست»، سؤال 9851.

[2]. «وَ أَنْ تَجْمَعُوا بَیْنَ الْأُخْتَیْنِ إِلاَّ ما قَدْ سَلَفَ إِنَّ اللَّهَ کانَ غَفُوراً رَحیماً»؛ نساء، 23.

[3]. شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، ج‏ 1، ص 242، ‏تهران، نشر جهان‏، چاپ اول، 1378ق‏.‏

[4]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ‏5، ص 96، تهران، انتشارات ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.