هدف از تشریع حجاب اسلامی و فلسفه‌ی حجاب و پوشش چیست؟
هدف اصلی تشریع احکام در اسلام، قرب به خداوند است که به وسیله‌ی تزکیه‌ی نفس و تقوا به دست میآید:
إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ؛بزرگوار و با افتخارترین شما نزد خدا با تقواترین شماست.
هُوَ
الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولاً مِنْهُمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ
آیاتِهِ وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ
إِنْ کانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلالٍ مُبِینٍ؛
اوست
خدایی که میان عرب امّی (قومی که خواندن و نوشتن هم نمیدانستند) پیغمبری
بزرگوار از همان قوم برانگیخت، تا بر آنان وحی خدا را تلاوت کند و آنها را
(از لوث جهل و اخلاق زشت) پاک سازد و کتاب سماوی و حکمت الهی بیاموزد؛ با
آن که پیش از این، همه در ورطه‌ی جهالت و گمراهی بودند.
از
قرآن کریم استفاده میشود که هدف از تشریع حکم الهی، وجوب حجاب اسلامی،
دست‌یابی به تزکیه‌ی نفس، طهارت، عفت و پاکدامنی است. آیاتی همچون:
قُلْ
لِلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ
ذلِکَ أَزْکى لَهُمْ؛ای رسول ما مردان مؤمن را بگو تا چشمها از نگاه ناروا
بپوشند و فروج و اندامشان را محفوظ دارند، که این بر پاکیزگی جسم و جان
ایشان اصلح است.
وَ
إِذا سَأَلُْتمُوهُنَّ مَتاعاً فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ ذلِکُمْ
أَطْهَرُ لِقُلُوبِکُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ؛ و هرگاه از زنان رسول متاعی
میطلبید از پس پرده بطلبید، که حجاب برای آن که دل‌های شما و آنها پاک و
پاکیزه بماند بهتر است.
وَ
الْقَواعِدُ مِنَ النِّساءِ اللاَّتِی لا یَرْجُونَ نِکاحاً فَلَیْسَ
عَلَیْهِنَّ جُناحٌ أَنْ یَضَعْنَ ثِیابَهُنَّ غَیْرَ مُتَبَرِّجاتٍ
بِزِینَةٍ وَ أَنْ یَسْتَعْفِفْنَ خَیْرٌ لَهُنَّ وَ اللَّهُ سَمِیعٌ
عَلِیمٌ؛و زنان سالخورده که از ولادت و عادت بازنشسته‌اند و امید ازدواج و
نکاح ندارند، بر آنان باکی نیست که اگر اظهار تجملات و زینت خود نکنند، نزد
نامحرمان جامههای خود را از تن برگیرند و اگر بازهم عفت و تقوای بیش‌تر
گزینند، بر آنان بهتر است و خدا به سخنان خلق شنوا و آگاه است.
یا
أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ
الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلاَبِیبِهِنَّ ذلِکَ أَدْنى
أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِیماً؛ای
پیغمبر با زنان و دختران خود و زنان مؤمنان بگو که خویشتن را به چادرهای
خود فروپوشند که این کار برای این که آنها به عفت و حریت شناخته شوند تا از
تعرض و جسارت (هوسرانان) آزار نکشند بر آنان بسیار بهتر است و خدا در حق
خلق، آمرزنده و مهربان است.
چون
نگاه به نامحرم توسط مردان، باعث تحریک و تهییج جنسی آنان و در نتیجه منجر
به فساد میشود، خداوند در کنار دستور حجاب و پوشش بدن به بانوان، به
مردان نیز دستور به حجاب و پوشش چشم داده و نگاه به نامحرم را بر آنان حرام
کرده است؛ چنانکه از امام رضا(ع) نقل شده است:
حُرّم
النظر الی شعور النساء المحجوبات بالازواج و غیرهنّ من النساء لما فیه من
تهییج الرجال و ما یدعوا التهییج الی الفساد و الدخول فیما لا یحلّ و لا
یجمل؛نگاه به موهای زنان با حجاب ازدواج کرده و بانوان دیگر، از آن جهت
حرام شده است که نگاه، مردان را برمیانگیزد و آنان را به فساد فرا
میخواند در آنچه که ورود در آن نه حلال است و نه شایسته.
از
مجموع آیات و حدیث فوق به خوبی استفاده میشود که هدف و فلسفه‌ی وجوب حجاب
اسلامی، ایجاد تزکیه‌ی نفس، طهارت و عفت و پاکدامنی در بین افراد جامعه، و
ایجاد صلاح و پیش‌گیری از فساد است.
منابع:
سوره‌ی نور (24)، آیه‌ی 30.
سوره‌ی احزاب (33)، آیه‌ی 53.
سوره‌ی نور (24)، آیه‌ی 60.
سوره‌ی احزاب (33)، آیه‌ی 59.
مجلسی، بحارالانوار، ج 104، ص 34.
