اصول واجب الرعایه در پیاده روی اربعین

1- پرهیزجدی  از شعارهای حساسیت زا

2-پرهیز از بحث سیاسی در پیاده روی اربعین

3-پرهیز از شوخی و غفلت در مسیر حرک

4- پرهیز از توقف در مظانّ تفرقه و تشنج...

با نزدیک شدن به ایام اربعین حسینی و مهیا شدن زائران برای حضور در حماسه پیاده روی اربعین و زیارت حضرت سید الشهدا بر آن شدیم تا نکاتی را که شاید ذکر برخی از آنها ما را بیشتر آماده این حرکت نماید را در قالب مصاحبه هایی با کارشناسان دینی در اختیار مخاطبین محترم فرهنگ نیوز قرار دهیم. بدیهی است که توجه به این امور می تواند شرایط مساعدتر و ایده آل تری را از این سفر معنوی فراهم کند و نوید بخش زیارتی معنوی و پربار برایمان باشد. 

 

حجت الاسلام کاشانی ضمن اشاره به جایگاه زیارت اربعین در روایات و تاریخ شیعه به بیان نکاتی در این باره پرداختند که مشروح آن در ادامه خواهد آمد:

 

فرهنگ نیوز: با توجه به نزدیک شدن ایام اربعین حسینی دلیل توصیه فراوانی که در روایات نسبت به زیارت اربعین شده چیست؟

 

در روایات متعددی که وجود دارد برای دو موضوع پیاده روی ذکر شده یکی از این موارد پیاده روی برای زیارت سیدالشهدا است. توصیه به پیاده روی برای زیارت امام حسین(ع) و تعدد روایات در این زمینه آنقدر فراوان بوده که آیت الله اصطهباناتی از اساتید مجرب تهران و حوزه مروی کتابی در این خصوص به اسم نورالعین فی المَشی الی زیارة الحسین(ع) یعنی نور دیدگان برای پیاده روی بسوی زیارت سیدالشهدا دارند. در روایات به صورت کلی پیاده روی برای زیارت امام حسین(ع) را توصیه کرده اند. بعضی از این روایات اشاره دارند به پیاده روی عرفه و نیمه شعبان، اما برای پیاده روی اربعین ظاهرا روایت خاص نداریم. از سوی دیگر روایت بسیاری در باب زیارت اربعین و اهمیت آن داریم، از این رو مرحوم حاجی نوری همت می کنند و سعی می کنند شیعیان را به سمت ملجا مطهر سید الشهدا دعوت کنند. شاگردان ایشان مثل آقا بزرگ تهرانی که مقدمه ای به مستدرک نوشت در آن مقدمه می گوید یکی از نوآوری های این بزرگوار(حاجی نوری) این بود که مردم را برای زیارت پیاده در اربعین تشویق کرد در واقع پیشنهاد کرد این پیاده روی که به صورت کلی سفارش شده را در اربعین که زیارت سیدالشهدا در آن تاکید شده قرار دهند و امروز صدهزار نفر در روز اربعین با پای پیاده به زیارت حضرت می روند و این مطلب در مقدمه آقا بزرگ تهرانی قریب به ۶۰ سال پیش بلکه بیشتر روایت شده است. پس از این اتفاق، پیاده روی روز اربعین علامتی برای شیعه محسوب گردید. 

 

بعد از سر کار آمدن حزب بعث و قوت گرفتن صدام ملعون، از این پیاده روی جلوگیری شد. و پس از فروپاشی نظام بعث و قتل صدام به واسطه خاطره ای که در یاد مردم عراق بود دوباره زیارت اربعین شکل گرفت. اما امروز اهمیت آن بیش از چیزی است که در روایات به عنوان زیارت اربعین آمده است. زیرا در اسلام وقتی مسئله ای به عنوان علامت و شعار و پرچم دین قلمداد میشود اهمیتش صد چندان می شود. و امروز یک نمادی است برای تبلیغ سیدالشهدا و تبلیغ دین و فداکاری و از خودگذشتگی و نماد هجرت شده و به همین خاطر اهمیتش خیلی بیشتر از قبل شده است. 

 

کلا در اسلام اگر مسئله از واجبات یا مستحبات باشد و پس از مدتی به دلایلی به صورت علم و پرچم و نماد درآید دین به آن مسئله توجه ویژه ای می کند. در این دنیایی که دیکتاتوری رسانه ای بیداد می کند، اولا موضوعی که بتواند قریب به بیست میلیون نفر را در یکجا جمع کند، خود این موضوع مسئله بسیار جدی است.

 

شما اگر از مباحث جامعه شناختی غربی ها در فضای رسانه نگاه کنید اگر یک اتفاقی در سال قریب به دوهزار نفر را جمع کند این مسئله برای آنها خیلی جذاب است و شروع می کنند به کار کردن و خبر تهیه کردن که بفهمند چه عاملی باعث میشود دوهزار نفر در یک زمان واحد یکجا جمع شوند و وقتی این تعداد به بیست میلیون نفر میرسد اصلا چنین اتفاقی برای آنها سابقه ندارد. بزرگترین اجتماع جهان اتفاق می افتد این از یک جهت همیت دارد برای تبلیغ دین، ثانیا مسائلی که باعث میشود انسانها را دور هم جمع کند معمولا از سر شور و احساس و جو است و به همین خاطر ناپایدار است.

 

مثلا فرض بفرمایید اگر مردم برای تشییع تعدادی از شهدا بروند، در سالگرد این شهدا از تعداد مردم کاسته می شود. یا گاهی بازیگر و خواننده ای از دنیا می رود مردم برای تشییع جنازه او هم میروند ولی برای سالگرد او هم دیگرهیچ موجی وجود ندارد، آن چیزی که باعث شده این شعیره پررنگ تر شود این تکرار هر ساله آن و تداوم این استمرار است.

 

 این عوامل باعث میشود، انسانها را به سمتی ببرد که فکر کنند مظهر رحمت الهی برای چه قیام کرد؟ چرا از این مسیر حرکت کرد؟ چه شد که همسر و فرزندانش را هم با خودش برد؟ و این پیاده روی میشود بزرگترین منبر جهان تشیع برای تبلیغ دین، لذا اهمیتش آنقدر زیاد است که شما می بینید رهبر انقلاب حفظه الله بارها راجع به آن صحبت کردند و خودشان برای سهولت سفر دستوراتی فرمودند که به مردم سخت نگیرند و از این فرصت استثنایی برای تبلیغ حقیقت تشیع و موضوع سیدالشهدا که موضوعی بین المللی است استفاده شود. در این مسیر حتی از مذاهب و ادیان دیگر هم می آیند و این یک فرصت عظیم تبلیغاتی است که فعلا به وجود آمده و امیدواریم که بتوانیم از آن استفاده کنیم.

 

فرهنگ نیوز: با توجه به اتفاقات و تحولاتی که در منطقه و کلا در دنیا در حال وقوع است و همچنین هجمه هایی که علیه مسلمانان و به خصوص شیعیان وجود دارد، پیام اصلی پیاده روی اربعین امسال چه می تواند باشد؟

 

ما ممکن است گاهی عظمت موضوعی که با آن مواجهیم را ندانیم و از آن فرصت کمتر استفاده کنیم. یکی از خطرات بزرگ اربعین این است که جریانهایی از روی نادانی یا عناد و یا جو جمعی خودشان بخواهند به اربعین رنگ و بوی موضوعی غیر از حقیقت سیدالشهدا بدهند. این مسئله چند خطر دارد، اول اینکه باعث میشود آن حقیقت قدسی را خاک آلود کنند.

 

مثلا اینکه در این مسیر همه شعارها باید شعار سیدالشهدا باشد حتی اگر شعار های حقی که میخواهیم بدهیم، مثلا میخواهیم جهاد اسلامی یا مقاومت در منطقه یا بیداری اسلامی را هم ترویج کنیم باید این را در راستای سیدالشهدا ترویج کنیم و اگر بیاییم شعار دیگری دهیم و ساز ناکوک بزنیم باعث میشود دیگران هم بیایند آنجا و بعضا حرف ناحقی بزنند.

 

من سال پیش شاهد بودم محمود صرخی که ادعای نائب امام زمان و بابیت را داشت برای خودشان یکسری شعار راه انداخته بودند و در مسیر میتینگ داشتند و ماجرای تشیع انگلیسی سعی می کرد از این فضا استفاده کند و رسانه ها تحت حمایت آمریکایی ها هم سعی کرده بودند اینها را به سمت خودشان بکشند وجمعی از خود ما هم متاسفانه عوض اینکه به هدف اصلی بپردازند، با این گروههای جزئی که اسم بردم درگیر شده بودند.

 

عامل مهمی که باید توجه کنیم این است که همه باید شعار اصلی مان لبیک یا حسین یا موضوعات در رابطه با سیدالشهدا باشد. حالا اگر می خواهیم از جملات تبلیغی استفاده کنیم مثلا روح استکبار ستیزی در شعار هیهات من الذله سیدالشهدا است و یا بیعت نکردن سیدالشهدا با طاغوت یا بلند کردن پرچم اسلام  که در امر به معروف و نهی از منکر متجلی است. یعنی شعارهایی بدهیم که گروههایی که لزوما با ما همفکر نیستند ولی به سیدالشهدا علاقه دارند همه بتوانند زیر آن پرچم جمع شوند.

 

خود ما نباید اجازه دهیم که دشمن از قدرت عظیم نمایش بیست میلیونی که یک راهپیمایی عظیم بی سابقه در دنیاست، سواستفاده کند و آنرا به چند دستگی تبدیل کند.و حتی الامکان باید سعی کنیم از شعارهای فرعی دوری کنیم. اگر ما معتقدیم که باید ظلم ستیزی و استکبار ستیزی کنیم و حب اهل بیت را نشان دهیم و یا مثلا با عربستان مخالفت کنیم، همه اینها در شعارهای سیدالشهدا موجود است.

 

** در پیاده روی اربعین شعارهای حساسیت زا ندهید **

 

یک گروهی که سال گذشته چند هزار نفر جمعیت داشتند، اینها روی کوله هایشان نوشته بودند "نحن ابنا الخمینی" من به اینها گفتم ما که خاک کف نعلین امام هم نیستیم. ولی نیاید اینجا شعار متفاوت بدهید که باعث حساسیت شود و اگر می خواهید ماهیت تان را مشخص کنید مثلا بگوید: "ابنا الخمینی خدامک یا حسین" یعنی مایی که فرزندان حضرت روح الله هستیم خدام تو هستیم حسین جان. یعنی سعی کنید آن محور اصلی را از دست ندهید. حالا شما یک جمله حقی میگویید و طرف مقابل هم میاید در مورد کس دیگری این حرف را میزند و این چند دستگی به ما ضرر میزند که این حقیقت عظیم را درک نکنیم.

 

 باید تلاش کنیم شعار غیر از حقیقت کربلا و اربعین ندهیم، ماجرای تبلیغ زین العابدین(ع) و حضرت زینب(س) اینها خود اینقدر ظرفیت دارند که تمام شعارهای آرمانی ما در جملات آنها بگنجد. مثلا ما می خواهیم ظلم ستیزی را تبلیغ کنیم جمله زینب کبری(س) به یزید را که فرمودند: « انی لاستصغر قدرک » یعنی من تو را خوار می بینم. و اگر بگوییم این را زینب کبری(س) فرمودند تمام کسانی که در اربعین حاضرند با ارادتی که به حضرت زینب دارند هم برخورد پر از صلابت و عزت زینب کبری را می پسندند و هم احساس نمی کنند که ما از حقیقت اربعین و سیدالشهدا می خواهیم اینها را جدا کنیم ونه مسئله فرقه ای هم مطرح نکردیم. در واقع ما معتقدیم شعارهایمان شعار فرقه ای نیست ولی چون متهم می شویم باید دقت کنیم که این اتفاق صورت نگیرد. 

 

فرهنگ نیوز: اتفاقا حاج آقا پناهیان در سخنرانی چند روز پیش خود گفته بودند که: آقا فرمودند برای تبلیغ و ترویج، عکس من را در پیاده روی امسال اربعین استفاده نکنید و حتی بعثه مقام معظم رهبری هم شعار هیهات من الذله را برای امسال طرح کردند.

 

بسیار حرف دقیقی است. ببینید ما اگر تصویر مقدس آقا را بلند کنیم حرف حقی زده ایم ولی این باعث میشود که عده ای دیگر هم بیایند و افراد ناپسندی را علم کنند و این تضاد و کنش و برهم کنش باعث شود برایند به آن سمتی که باید نرود در حالیکه شعار "هیهات من الذله " آنگونه که آقا فرموده اند شعار راهبردی سیاست خارجی جمهوری اسلامی است یعنی هم در واقع ما حقایق خودمان را مطرح کردیم هم اتصال دارد به حقیقت سیدالشهدا (ع) و هم اینکه کسانی که آنجا حاضرند فکر نمی کنند که ما داریم آنجا فرقه گرایی می کنیم. و این شعار ما دقیقا همان حرف امام حسین(ع) است و حرف جدیدی نمی خواهیم بزنیم. تا دشمنان نتوانند از این فرصت استثنایی سواستفاده کنند. 

 

** بحث سیاسی چون مجالش در زمان کوتاه پیاده روی نیست انجام ندهید **

 

فرهنگ نیوز: به عنوان کلام آخر توصیه ای به کسانی که ان شاالله امسال عازم پیاده روی اربعین هستند، بفرمایید. 

 

نکته ای که دوست دارم به رفقای خودم بگویم این است که خداوند در قرآن به پیغمبرش می فرماید: آنجایی که مظان تفرقه و نفاق است. آنجا توقف نکن. اول اینکه عزیزانی که ان شاالله مشرف می شوند و به رستاخیز عظیم سیدالشهدا(ع)  می پیوندند، دقت کنند که گاهی برای خوردن و نوشیدن کنار موکبی که او شعار انحرافی می دهد نایستند و تجمع نکنند یعنی دقت کنند آنجایی که می ایستند کجاست و نسبت به کلیه موکب ها احترام جدی بگذارند. منتها اگر جایی دیدند شعار برخلاف عرایضی که داشتم دارد، عبور کنند و آنجا را شلوغ نکنند بدون اینکه لزوما انتقاد لفظی کنند و یا درگیر شوند. دقت کنند به محل های استراحتشان تا خدای نکرده به دشمن کمک نکرده باشند.

 

نکته بعدی این است که بحث های سیاسی معمولا آنطور که دیده شده در فرصت های خیلی طولانی ممکن است جواب ندهد. لذا درگیری با رفقای شیعی که لباس عزای سیدالشهدا را به تن دارند ولی با ما همفکر نیستند در این سفر به مصلحت نیست. در سال گذشته دیدیم که گاهی مثلا یک جریان خیلی کم جمعیت با یک جریان پر جمعیت تر گاهی خدشه به عکسهای بزرگان همدیگر وارد کردند این باعث می شود که این کدورت خدای نکرده یک روزی در همین مسیر اربعین هم کشمکش حزبی اتفاق بیافتد و نباید جریان اربعین خدای نکرده به این موضوعات آلوده شود.

 

** در مسیر کربلا کمتر شوخی کنید **

 

 نکته پایانی هم اینکه در این سفر که خیلی سفر معنوی بزرگی است، سعی کنند به عظمت کاری که سیدالشهدا علیه السلام و زینب کبری سلام الله علیها و امام سجاد علیه السلام انجام دادند بیشتر بیاندیشند و در روایت حضرت صادق (ع) توصیه اکید شده که در مسیر کربلا کمتر شوخی کنید. اینکه احساس می کنیم حضرت مارا با همه بی لیاقتی مان پذیرفته باعث شعفی در ما می شود که گاهی باعث می شود فراموش کنیم که کجا قرار گرفته ایم.

 

لذا دوستان سعی کنند وقتی پیاده حرکت می کنند گروههای پیاده روی شان پرجمعیت نباشد که مدام معطل ایستادن و رفتن یکدیگر نشوند و به حرف زدن و بگو بخند نیانجامد. ایرادی ندارد که با هم گفت و گو کنند و گاهی هم بخندند ولی اینطور نباشد که عزیزی در این چند روز سفر فراموش کند کجاست و از این فرصت عظیم کمتر بهره ببرد. امیدواریم همه عزیزان ما را از دعای خیرشان محروم نکنند.