احکام بانوان در قالب پرسش و پاسخ (4) پنج درس آخر کتاب

 احکام بانوان

 در قالب پرسش و پاسخ 

تدوین گنندگان : اعضای حلقات صالحین 

پایگاه مقاومت بسیج صدیقه کبری (س) شهرستان مرند

ناظر اجرایی و راهنما :خانم سقایی"منظر" 

تایپیست و ویراستار:خانم امین آبادی"مهدیه"

خــرداد ماه 1393

 ******************************************************************************************************************************************************************************* 

ازدواج  ،  طلاق ،  وصیت ،  معاملات بانکی ،    تلقیح و تشریح و پیوند    

 درس نوزدهم.................... ازدواج

بکوشش: «خانم ثمیّه الله وردی زاده»

1       معیار در انتخاب همسر از نظر اسلام چیست؟

معیار انتخاب همسران شایسته چه مرد باشد چه زن،مختلف است؛گاهی معیار،تحصیل است،گاهی ثروت و گاهی مقام های اجتماعی .

ولی اسلام بهترین معیار برای انتخاب را پاکی و پاکدامنی و راستی و صداقت می داند و پیامبر می فرماید:

«سعی کنید همسران پاکدامن و با عفّت انتخاب کنید،زیرا معیارهای مادی مثل زیبایی،ثروت،مقام وغیره همه از بین رفتنی هستند،ولی معیار و ارزش معنوی مانند پاکدامنی و راستی و خوش خلقی از بین رفتنی نیست.»

2-     تعبیر زیبای قرآن برای انتخاب همسر چیست؟

قرآن برای انتخاب همسر و تشکیل خانواده دو تعبیر زیبا دارد؛از یک طرف زن و شوهر را مانند لباس برای هم می داند و می فرماید:

« زنان برای شما به منزله ی لباسند و شما هم برای آنها به منزله ی لباسید.»

می دانیم که لباس برای انسان جنبه حفاظت و نگهداری از سرما و گرما و خطرها دارد،علاوه بر آن لباس موجب آبرومندی و عزّت و احترام انسان است.

3-       محرم و نامحرم یعنی چه؟ آن ها را تعریف کنید و مثال بزنید.

کسانی که نگاه کردن جایز است و شخص نمی تواند،با آن ها ازدواج کند،محارم و آن ها که نگاه کردن به آن ها حرام است و شخص می تواند با آن ها ازدواج کند،نامحرمند.

این افراد بر پسر ها و مردان محرمند: 1)مادر و مادر بزرگ 2)دختر خود و دختر فرزند 3)خواهر خود و خواهر زاده 4)دختر برادر و برادرزاده 5)عمّه و عمّه پدر یا مادر 6)خاله خود وخاله پدر و مادر و هم چنین کسانی که از طریق ازدواج محرمند،مانند:

1)مادر زن و مادربزرگ او 2)دختر زن هر چند که دختر خودش نباشد،مانند آن که انسان زنی را به همسری خود انتخاب کند که از شوهر قبلی خود،دختری داشته باشد. 3)زن پدر 4)زن پسر؛  و غیر از این زنان که نام برده شد،نامحرمند و نگاه کردن به آن ها چه از روی لذّت باشد باشد یا نباشد،جایز نیست.

این افراد بر دختران و زنان محرمند:

محارم نسبی: 1)پدر و پدر بزرگ 2)پسر خود و فرزندان پسر و پسر دختر 3) برادر 4)خواهر زاده 5)برادر زاده 6)عمو 7)دایی

محارم سببی از طریق ازدواج بر دختر ها زنان محرم می شوند،عبارتند از:

1)شوهر 2)پدر شوهر و پدر بزرگ شوهر 3)پسر شوهر،وقتی شوهر همسردیگری داشته باشد. 4)شوهر مادر 5)شوهر دختر که داماد نامیده می شود.

4-    عقد ازدواج یعنی چه؟

انتخاب همسر از طریق قانون را عقد ازدواج می گویند؛عقد ازدواج به دو صورت انجام    می پذیرد؛عقد ازدواج دائم و عقد ازدواج موقّت

5-    فرق ازدواج دائم با موقّت چیست؟

عقد ازدواج دائم برای یک زندگی مشترک همیشگی است.در ازدواج دائم مخارج زندگی بر عهده ی مرد است و زن ومرد از یک دیگر ارث می برند و برای جدایی نیاز به طلاق دارند؛ امّا عقد ازدواج موقّت برای مدّت محدودی است،وقتی زمان به پایان برسد ازدواج خود به خود لغو می شود،تأمین مخارج بر عهده ی مرد نیست و زن و مرد از یک دیگر ارث       نمی برند.

6-    رضاع یعنی چه و چگونه  سبب محرمیّت می شود؟

رضاع در لغت به معنی شیر دادن است.در اصطلاح اگر فرزند زن دیگری،غیر از مادرش را بخورد،آن زن،مادر رضاعی او محسوب می شود.البتّه این شیر دادن دارای هشت شرط است که عبارتند از: 1)بچّه شیر را از پستان مکیده باشد،نه آن که در دهانش بریزند. 2)شیر زنی را بخورد که فرزندش حلال زاده باشد،نه آن که از راه زنا و حرام به دنیا آمده باشد. 3)دو سال بچّه تمام نشده باشد . اگر بعد از تمام شدن دو سال باشد،سبب محرمیت نمی شود.

4)پانزده مرتبه متوالی یا یک شبانه روز شیر،سیر بخورد یا به قدری شیر بخورد که عرف بگوید،از شیر این زن رشد کرده است. 5)در بین شبانه روز،غذائی یا شیر دیگری به او ندهند. 6)بچّه از شیر زنی استفاده کند که آن شیر تعلق به یک شوهر داشته باشد. 7)کودک از پستان زنی که زنده است،شیر بخورد،نه از پستان زنی که مرده است. 8)بچّه به واسطه بیماری شیر زنی را که خورده قی نکند.

7-    آیا در کنار شیر به کودک غذا داده شود،محرمیت به وجود می آید؟

نخیر؛یکی از شرایط محرمیت این است که کودک در بین شبانه روز غذا یا شیر دیگری نخورده باشد.

8-    چه حیواناتی حرام گوشتند؟

گوشت پاره ای از حیوانات به عللی که علم،زیان برخی از آن ها را کشف کرده،حرام است.کلیه حیوانات درنده مانند گرگ،پلنگ و غیره و همین طور،روباه،خرگوش و گربه حرام گوشت هستند.پرنده ها مانند خفّاش طاووس،کلاغ و تمام پرندگانی که چنگال دارند مانند عقاب،حرام گوشت هستند و همان طور خوردن تمام حشرات حرام است؛ولی پرندگان دیگر که در آسمان بال میزنند،خوردن آن ها حلال است.

درس بیستم.................... طلاق

بکوشش: « خانم ثمیّه الله وردی زاده »

1-    چند نوع طلاق داریم؟

دو نوع است. 1)طلاق رجعی  2)طلاق بائن

طلاق رجعی،طلاقی است که در آن تا پایان عدّه برای مرد حق رجوع است.

طلاق بائن،طلاقی است که پس از طلاق و در مدّت عدّه برای مرد حق رجوع وجود ندارد.

اقسام طلاق بائن:

 1)طلاق خلع و مبارات 2)طلاق یائسه 3)طلاق قبل از نزدیکی 4)طلاقی که پس از سه بار طلاق متوالی انجام شود. 5)طلاق صغیره

هر طلاقی که بائن نباشد،رجعی است.

2-    آیا در طلاق رجعی نکاح مجدد می خواهد؟

در طلاق رجعی در رجوع کردن مرد به زن مطلقه خود،لازم نیست عقد مجدد انجام گیرد،بلکه اگر بگوید رجوع کردم یا کاری کند که معنای رجوع باشد،کافی است و زن همسر اوست.

3-    زنی که شوهرش مفقود الاثر است،باید چه کار کند؟

اگر زنی شوهرش مفقود الاثر شود و بخواهد شوهر کند باید به مجتهد جامع الشرایط رجوع کند و به دستور او عمل کند.

4-    آیا زن می تواند از شوهر خود وکالت در طلاق بگیرد؟

بله؛در ضمن عقد نکاح زن می تواند،شرط کند که اگر شوهر مسافرت نماید و یا خرجی او را ندهد و یا ناسازگاری کند،از طرف او وکیل است،طلاق بگیرد.

5-    کدام زن عدّه نمی خواهد؟

زنی که یائسه است،یعنی در سنّی است که دیگر خون حیض نمی بیند و زنی که قبل از نزدیکی طلاق بگیرد،عدّه ی طلاق ندارد،ولی عدّه ی وفات در هر دو مورد باید رعایت شود.

6-    غضب یعنی چه؟

غضب عبارت است،از تسلّط انسان بر مال یا حق کسی از راه تجاوز و ظلم.

7-    آیا نذر و عهد نیاز به خواندن صیغه دارد؟

نذر عبارت است از آن که انسان بر خود واجب کند که کار خیری را انجام دهد یا کاری را که نکردن آن بهتر است،ترک نماید.در نذر لازم است که صیغه نذر را بخواند و لازم نیست به عربی باشد.عهد هم مانند نذر و باید صیغه عهد را بخواند لازم نیست به عربی باشد،بلکه اگر بگوید با خدا پیمان می بندم که اگر کارم درست شود،ده نفر مستمند را غذا دهم،کافی است.

8-    در سوگند چگونه باید قسم خورد؟

قسم هم مانند نذر و عهد است که باید به صورت سوگند باشد،در این صورت شخص سوگند خورده باید به سوگند خود عمل کند و اگر تخلف نماید،کفاره دارد که یا ده فقیر را غذا دهد یا آن ها را بپوشاند و اگر این ها را نتواند سه روز،روزه بگیرد.

درس بیست ویکم.................. وصیت

بکوشش: «خانم الهه محبوبی»

1-    آیا وصیت بیش از ثلث نافذ است؟

نه خیر،زیرا اگر مازاد و بیشتر از ثلث مال وصیت نماید، ،وصیت او نافذ نیست.

2-    آیا پدر و مادر می تواند فرزند خود را از ارث محروم کند؟

نخیر،شخص مسلمان نمی تواند فرزندان و یا فرزندی را از ارث محروم کند.

3-    چرا ارث پسر دو برابر دختر است؟

زیرا دختر به خانه ی شوهر می رود و مخارج او از غذا و پوشاک و مسکن به عهده ی شوهرش می باشد،ولی پسر برای تشکیل و اداره ی خانواده،نیاز به مخارج بیشتر دارد و بار مسئولیت خانواده به دوش اوست.

4-    اگر زن بمیرد و فرزندی نداشته باشد،شوهر چه مقدار ارث می برد؟

اگر زنی بمیرد و اولاد نداشته باشد،نصف همه ی مال او را شوهر و نصف دیگر را ورث     می برد.

5-    آیا فرزند کافر از پدر و مادر مسلمان ارث می برد؟

نخیر، فرزند کافر از پدر و مادر مسلمان ارث نمی برد.

درس بیست دوم................. معاملات بانکی

بکوشش: «خانم سیده ناهید حیدری»

1-    جایزه ای که بانک ها به عنوان تشویق می دهند،چگونه است؟

جایزه ای که بانک ها برای تشویق به افراد می دهند و یا مؤسسات دیگر به صورت قرعه کشی می دهند،جایز وحلال است.

2-    در حواله های بانکی مبلغی را که به عنوان کارمزد می گیرند،چطور است؟

حواله های بانکی یا تجاری که پول اضافی از طرف می گیرند،اشکال ندارد.مثلاً بانک و یا تاجری پولی از کسی می گیرد و در محل دیگری حواله پرداخت صادر می کند و در مقابل این کارمزدی از حواله گیرنده،می گیرد مانعی ندارد.

3-    چرا خرید و فروش بلیط های بخت آزمایی اشکال دارد؟

بلیط های بخت آزمایی که به قیمت معین می فروشد و پس از آن به قید قرعه به مبلغی به خریدار می دهند،باطل است و جایز نیست و پولی که بابت آن می گیرند حرام است و گیرنده ضامن است.

4-    بلیط هایی که سازمان بهزیستی می فروشد،حکمش چیست؟

سازمان بهزیستی کشور برای جمع آوری کمک و اعانات برای بیمارستان ها یا معلولین   بلیط هایی منتشر کند و مردم هم به خاطر کمک به این مؤسسات مبلغی را بدهند، و آن شرکت یا سازمان از بودجه خود یا از پول اعانات با اجازه دهندگان مبلغی را به عنوان کمک و شرکت در یک امر خیر و پسندیده تهیه می کنندو هدفشان شرکت در قرعه کشی و برنده شدن  نیست تا حرام شود.

5-    بیمه چیست و حکم آن چگونه است؟

بیمه قرار داد و عقدی است بین بیمه کننده  و مؤسسه و شرکت و یا شخصی که بیمه را  می پذیرد؛واین عقد مثل سایر عقد ها محتاج به ایجاد و قبول است.و حکم آن با توجّه به شرایطی مثل بیمه کارمندی یا بیمه کالا و عمر صحیح است.

6-    گرفتن مبلغی به عنوان سر قفلی چه حکمی دارد؟

از جمله معاملات بین مردم سر قفلی است،بدین صورت که شخصی مبلغی پول به دیگری  می دهد که که مغازه ای را در اختیار دارد،به او تحویل دهد؛در این صورت اگر شخص ملکی را از مالک اجاره کرده و حق واگذاری به غیر را نداشته و مبلغی هم بابت سر قفلی   نپرداخته ،پس از اتمام مدّت اجاره حق گرفتن پول برای تخلیه ی محل را ندارد،ولی اگر مبلغی را به عنوان سر قفلی پرداخته و اجازه ی واگذاری به غیر را از مالک گرفته پس از مدّتی کسب و ترقی محل ،مستأجر می تواندمحل کسب را به دیگری اجاره دهد و مبلغی هم بابت سر قفلی بگیرد.

7-    اشیائی که انسان پیدا می کند،حکمش چیست؟

اگر علامت و نشانه ای ندارد،که بتوان صاحبش را پیدا کرد،می تواند از طرف صاحبش صدقه دهد؛ولی اگر نشانه دارد وصاحبش معلوم است باید به او بدهد و چنان چه صاحبش معلوم نیست و قیمتش کمتر از سیزده نخود نقره است،می تواند برای خود بردارد و اگر ارزش آن در آن حد یا بیشتر باشدباید تا مدّت یک سال اعلام کند،تا صاحبش پیدا شودو اگر پیدا نشد می تواند برای خودش بردارد و یا از طرف صاحبش صدقه بدهد.

درس بیست و سوم......... تلقیح-تشریح-پیوند

بکوشش: «خانم سمیرا سادات حیدری»

1-    تلقیح یعنی چه و حکمش چگونه است؟

تلقیح عبارت است از وارد نمودن منی مرد داخل رحم زن ،برای باردار شدن .

اگر منی مردی دیگری را با دستگاه به رحم زنی که از شوهر خود باردار نمی شود،وارد کنند تا باردار شود،جایز نیست و حرام است؛

اما اگر منی مردی که شوهر زن است،بگیرند و پرورش دهند و با دستگاه به رحم زن منتقل کنند تا باردار شود ،اشکال ندارد؛زیرا زن با منی شوهر خود حامله شده  و فرزندان او حلال است.

2-    تلقیح نطفه مرد دیگر به زنی که از شوهر خود باردار نمی شود،چگونه است؟

اگر منی مردی دیگری را با دستگاه به رحم زنی که از شوهر خود باردار نمی شود،وارد کنند تا باردار شود،جایز نیست و حرام است.

3-    آیا تشریح بدن غیر مسلمان جایز است؟

تشریح بدن غیر مسلمان برای مسلمان اشکال ندارد و دیه هم ندارد.

4-    پیوند عضوی از یک شخص به شخص مسلمان دیگر چگونه است؟

کسانی که وصیت می کنند که از اعضای بدنشان برای پیوند به بدن مسلمان دیگر بردارند،مثل قلب،کلیّه و غیره در صورت توقّف حفظ جان مسلمانی بر آن اشکال ندارد.و نیز قطع عضوی از بدن غیر مسلمان و پیوند آن به مسلمان بلااشکال می باشد.

5-    آیا خرید و فروش خون برای منافع حلال و نجات جان شخص دیگر جایز است؟

خرید و فروش خون برای نجات مسلمان دیگر و انتفاع حلال از آن جایز و خالی از اشکال است.

6-    فرق بین حد و تعزیر چیست؟

تفاوت بین حد و تعزیر این است،که حد مقدارش در شرع معین است و نمی توان آن را زیاد و کم کرد ؛ولی تعزیر انداره معینی دارد و بستگی به نظر قاضی دارد،مثل کسی که به طور آشکار روزه خواری کند،حد و تعزیر باهم تفاوت های دیگری هم دارند.

7-    چه کسانی می توانند قصاص کنند؟

قصاص مجازاتی است که دستور حاکم شرع توسط شخصی که بر او جنایت واقع شده یا ورثه او درباره ی  مجرم اجرا می کنند؛مثل قصاص نفس یا قصاص عضو.در این صورت شخصی که فرزند دیگری را کشته،شاکی می تواند با حکم قاضی او را به دار بیاویزد قصاص کند یا اگر عضوی از بدن از اعضاء بدن فردی،از کار بیندازد،می تواند قصاص کند.

                                                                         

تمت بعون الله تبارک و تعالی

 و الحمد لله رب العالمین  وهو خیر ختام