راه روشن2

مباحث معرفتی ، بصیرتی ، قرآنی ، اجتماعی و سیاسی

راه روشن2

مباحث معرفتی ، بصیرتی ، قرآنی ، اجتماعی و سیاسی

راه روشن2
بسم الله الرحمن الرحیم
با نام و یاد خداوند حاضر و ناظر این بلاگ جهت ترویج و تبلیغ مباحث معرفتی و بصیرتی ایجاد شده است امیدوارم که مفید فایده باشد

خدایا چنان کن سر انجام کار
تو خوشنود باشی و ما رستگار
تبلیغات
Blog.ir بلاگ، رسانه متخصصین و اهل قلم، استفاده آسان از امکانات وبلاگ نویسی حرفه‌ای، در محیطی نوین، امن و پایدار bayanbox.ir صندوق بیان - تجربه‌ای متفاوت در نشر و نگهداری فایل‌ها، ۳ گیگا بایت فضای پیشرفته رایگان Bayan.ir - بیان، پیشرو در فناوری‌های فضای مجازی ایران
نویسندگان

 متن و ترجمه کامل حدیث جنود عقل و جنود جهل امام صادق علیه السلام در اصول کافی

  

سماعه گوید خدمت حضرت صادق علیه السّلام بودم و جمعى از دوستانش هم حضور داشتند که ذکر عقل و جهل بمیان آمد؛ حضرت فرمود: عقل و لشکرش و جهل و لشکرش را بشناسید.

 

سماعه گوید من عرض کردم قربانت گردم غیر از آنچه شما بما فهمانیده‏ اید نمیدانیم.

 

حضرت فرمود خداى عز و جل عقل را از نور خویش و از طرف راست عرش آفرید و آن مخلوق اول از روحانیین است پس بدو فرمود پس رو او پس رفت سپس فرمود پیش آى پیش آمد؛ خداى تبارک و تعالى فرمود: ترا با عظمت آفریدم و بر تمام آفریدگانم شرافت بخشیدم.

 

سپس جهل را تاریک و از دریاى شور و تلخ آفرید باو فرمود پس رو پس رفت فرمود پیش بیا پیش نیامد. فرمود: گردن‏کشى کردى؟ او را از رحمت خود دور ساخت. سپس براى عقل هفتاد و پنج لشکر قرار داد.

 

چون جهل مکرمت و عطاء. خدا را نسبت به عقل دید دشمنى او را در دل گرفت و عرض کرد: پروردگارا این هم مخلوقى است مانند من. او را آفریدى و گرامیش داشتى و تقویتش نمودى. من ضد او هستم و براو توانائى ندارم. آنچه از لشکر به او دادى بمن هم عطا کن.

 

فرمود بلى میدهم ولى اگر بعد از آن نافرمانى کردى ترا و لشکر ترا از رحمت خود بیرون میکنم.

 

عرض کرد خشنود شدم.پس هفتاد و پنج لشکر باو عطا کرد.

 

و هفتاد و پنج لشکرى که به عقل عنایت کرد (جنود عقل و جهل) بدین قرار است:


ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ حَدِیدٍ عَنْ سَمَاعَةَ بْنِ مِهْرَانَ‏

 قَالَ کُنْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع وَ عِنْدَهُ جَمَاعَةٌ مِنْ مَوَالِیهِ فَجَرَى ذِکْرُ الْعَقْلِ وَ الْجَهْلِ

 

فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ(ع) :

 

اعْرِفُوا الْعَقْلَ وَ جُنْدَهُ وَ الْجَهْلَ وَ جُنْدَهُ تَهْتَدُوا

 

قَالَ سَمَاعَةُ

 

فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ لَا نَعْرِفُ إِلَّا مَا عَرَّفْتَنَا

 

فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ(ع):

 

إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ الْعَقْلَ وَ هُوَ أَوَّلُ خَلْقٍ مِنَ الرُّوحَانِیِّینَ عَنْ یَمِینِ الْعَرْشِ مِنْ نُورِهِ فَقَالَ لَهُ أَدْبِرْ فَأَدْبَرَ ثُمَّ قَالَ لَهُ أَقْبِلْ فَأَقْبَلَ فَقَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى خَلَقْتُکَ خَلْقاً عَظِیماً وَ کَرَّمْتُکَ عَلَى جَمِیعِ خَلْقِی قَالَ ثُمَّ خَلَقَ الْجَهْلَ مِنَ الْبَحْرِ الْأُجَاجِ ظُلْمَانِیّاً فَقَالَ لَهُ أَدْبِرْ فَأَدْبَرَ ثُمَّ قَالَ لَهُ أَقْبِلْ فَلَمْ یُقْبِلْ

 

فَقَالَ لَهُ اسْتَکْبَرْتَ فَلَعَنَهُ ثُمَّ جَعَلَ لِلْعَقْلِ خَمْسَةً وَ سَبْعِینَ جُنْداً

 

فَلَمَّا رَأَى الْجَهْلُ مَا أَکْرَمَ اللَّهُ بِهِ الْعَقْلَ وَ مَا أَعْطَاهُ أَضْمَرَ لَهُ الْعَدَاوَةَ فَقَالَ الْجَهْلُ یَا رَبِّ هَذَا خَلْقٌ مِثْلِی خَلَقْتَهُ وَ کَرَّمْتَهُ وَ قَوَّیْتَهُ وَ أَنَا ضِدُّهُ وَ لَا قُوَّةَ لِی بِهِ فَأَعْطِنِی مِنَ الْجُنْدِ مِثْلَ مَا أَعْطَیْتَهُ

 

فَقَالَ نَعَمْ

 

فَإِنْ عَصَیْتَ بَعْدَ ذَلِکَ أَخْرَجْتُکَ وَ جُنْدَکَ مِنْ رَحْمَتِی

 

قَالَ قَدْ رَضِیتُ فَأَعْطَاهُ خَمْسَةً وَ سَبْعِینَ جُنْداً


فَکَانَ مِمَّا أَعْطَى الْعَقْلَ مِنَ الْخَمْسَةِ وَ السَّبْعِینَ الْجُنْدَ

 

الْخَیْرُ وَ هُوَ وَزِیرُ الْعَقْلِ وَ جَعَلَ ضِدَّهُ الشَّرَّ وَ هُوَ وَزِیرُ الْجَهْلِ

 

وَ الْإِیمَانُ وَ ضِدَّهُ الْکُفْرَ

 

وَ التَّصْدِیقُ وَ ضِدَّهُ الْجُحُودَ

 

وَ الرَّجَاءُ وَ ضِدَّهُ الْقُنُوطَ

 

وَ الْعَدْلُ وَ ضِدَّهُ الْجَوْرَ

 

وَ الرِّضَا وَ ضِدَّهُ السُّخْطَ

 

وَ الشُّکْرُ وَ ضِدَّهُ الْکُفْرَانَ

 

وَ الطَّمَعُ وَ ضِدَّهُ الْیَأْسَ

 

وَ التَّوَکُّلُ وَ ضِدَّهُ الْحِرْصَ

 

وَ الرَّأْفَةُ وَ ضِدَّهَا الْقَسْوَةَ

 

وَ الرَّحْمَةُ وَ ضِدَّهَا الْغَضَبَ

 

وَ الْعِلْمُ وَ ضِدَّهُ الْجَهْلَ

 

وَ الْفَهْمُ وَ ضِدَّهُ الْحُمْقَ

 

وَ الْعِفَّةُ وَ ضِدَّهَا التَّهَتُّکَ

 

وَ الزُّهْدُ وَ ضِدَّهُ الرَّغْبَةَ

 

وَ الرِّفْقُ وَ ضِدَّهُ الْخُرْقَ

 

وَ الرَّهْبَةُ وَ ضِدَّهُ الْجُرْأَةَ

 

وَ التَّوَاضُعُ وَ ضِدَّهُ الْکِبْرَ

 

وَ التُّؤَدَةُ وَ ضِدَّهَا التَّسَرُّعَ

 

وَ الْحِلْمُ وَ ضِدَّهَا السَّفَهَ-

 

وَ الصَّمْتُ وَ ضِدَّهُ الْهَذَرَ

 

وَ الِاسْتِسْلَامُ وَ ضِدَّهُ الِاسْتِکْبَارَ

 

وَ التَّسْلِیمُ وَ ضِدَّهُ الشَّکَّ

 

وَ الصَّبْرُ وَ ضِدَّهُ الْجَزَعَ

 

وَ الصَّفْحُ وَ ضِدَّهُ الِانْتِقَامَ

 

وَ الْغِنَى وَ ضِدَّهُ الْفَقْرَ

 

وَ التَّذَکُّرُ وَ ضِدَّهُ السَّهْوَ

 

وَ الْحِفْظُ وَ ضِدَّهُ النِّسْیَانَ

 

وَ التَّعَطُّفُ وَ ضِدَّهُ الْقَطِیعَةَ

 

وَ الْقُنُوعُ وَ ضِدَّهُ الْحِرْصَ

 

وَ الْمُؤَاسَاةُ وَ ضِدَّهَا الْمَنْعَ

 

وَ الْمَوَدَّةُ وَ ضِدَّهَا الْعَدَاوَةَ

 

وَ الْوَفَاءُ وَ ضِدَّهُ الْغَدْرَ

 

وَ الطَّاعَةُ وَ ضِدَّهَا الْمَعْصِیَةَ

 

وَ الْخُضُوعُ وَ ضِدَّهُ التَّطَاوُلَ

 

وَ السَّلَامَةُ وَ ضِدَّهَا الْبَلَاءَ

 

وَ الْحُبُّ وَ ضِدَّهُ الْبُغْضَ

 

وَ الصِّدْقُ وَ ضِدَّهُ الْکَذِبَ

 

وَ الْحَقُّ وَ ضِدَّهُ الْبَاطِلَ

 

وَ الْأَمَانَةُ وَ ضِدَّهَا الْخِیَانَةَ

 

وَ الْإِخْلَاصُ وَ ضِدَّهُ الشَّوْبَ

 

وَ الشَّهَامَةُ وَ ضِدَّهَا الْبَلَادَةَ

 

وَ الْفَهْمُ وَ ضِدَّهُ الْغَبَاوَةَ

 

وَ الْمَعْرِفَةُ وَ ضِدَّهَا الْإِنْکَارَ

 

وَ الْمُدَارَاةُ وَ ضِدَّهَا الْمُکَاشَفَةَ

 

وَ سَلَامَةُ الْغَیْبِ وَ ضِدَّهَا الْمُمَاکَرَةَ

 

وَ الْکِتْمَانُ وَ ضِدَّهُ الْإِفْشَاءَ

 

وَ الصَّلَاةُ وَ ضِدَّهَا الْإِضَاعَةَ

 

وَ الصَّوْمُ وَ ضِدَّهُ الْإِفْطَارَ

 

وَ الْجِهَادُ وَ ضِدَّهُ النُّکُولَ

 

وَ الْحَجُّ وَ ضِدَّهُ نَبْذَ الْمِیثَاقِ

 

وَ صَوْنُ الْحَدِیثِ وَ ضِدَّهُ النَّمِیمَةَ

 

وَ بِرُّ الْوَالِدَیْنِ وَ ضِدَّهُ الْعُقُوقَ

 

وَ الْحَقِیقَةُ وَ ضِدَّهَا الرِّیَاءَ

 

وَ الْمَعْرُوفُ وَ ضِدَّهُ الْمُنْکَرَ

 

وَ السَّتْرُ وَ ضِدَّهُ التَّبَرُّجَ

 

وَ التَّقِیَّةُ وَ ضِدَّهَا الْإِذَاعَةَ

 

وَ الْإِنْصَافُ وَ ضِدَّهُ الْحَمِیَّةَ

 

وَ التَّهْیِئَةُ وَ ضِدَّهَا الْبَغْیَ

 

وَ النَّظَافَةُ وَ ضِدَّهَا الْقَذَرَ

 

وَ الْحَیَاءُ وَ ضِدَّهَا الْجَلَعَ

 

وَ الْقَصْدُ وَ ضِدَّهُ الْعُدْوَانَ

 

وَ الرَّاحَةُ وَ ضِدَّهَا التَّعَبَ

 

وَ السُّهُولَةُ وَ ضِدَّهَا الصُّعُوبَةَ

 

وَ الْبَرَکَةُ وَ ضِدَّهَا الْمَحْقَ

 

وَ الْعَافِیَةُ وَ ضِدَّهَا الْبَلَاءَ

 

وَ الْقَوَامُ وَ ضِدَّهُ الْمُکَاثَرَةَ

 

وَ الْحِکْمَةُ وَ ضِدَّهَا الْهَوَاءَ

 

وَ الْوَقَارُ وَ ضِدَّهُ الْخِفَّةَ

 

وَ السَّعَادَةُ وَ ضِدَّهَا الشَّقَاوَةَ

 

وَ التَّوْبَةُ وَ ضِدَّهَا الْإِصْرَارَ

 

وَ الِاسْتِغْفَارُ وَ ضِدَّهُ الِاغْتِرَارَ

 

وَ الْمُحَافَظَةُ وَ ضِدَّهَا التَّهَاوُنَ

 

وَ الدُّعَاءُ وَ ضِدَّهُ الِاسْتِنْکَافَ

 

وَ النَّشَاطُ وَ ضِدَّهُ الْکَسَلَ

 

وَ الْفَرَحُ وَ ضِدَّهُ الْحَزَنَ

 

وَ الْأُلْفَةُ وَ ضِدَّهَا الْفُرْقَةَ

 

وَ السَّخَاءُ وَ ضِدَّهُ الْبُخْلَ

 

فَلَا تَجْتَمِعُ هَذِهِ الْخِصَالُ کُلُّهَا مِنْ أَجْنَادِ الْعَقْلِ إِلَّا فِی نَبِیٍّ أَوْ وَصِیِّ نَبِیٍّ أَوْ مُؤْمِنٍ قَدِ امْتَحَنَ اللَّهُ قَلْبَهُ لِلْإِیمَانِ وَ أَمَّا سَائِرُ ذَلِکَ مِنْ مَوَالِینَا فَإِنَّ أَحَدَهُمْ لَا یَخْلُو مِنْ أَنْ یَکُونَ فِیهِ بَعْضُ هَذِهِ الْجُنُودِ حَتَّى یَسْتَکْمِلَ وَ یَنْقَى مِنْ جُنُودِ الْجَهْلِ فَعِنْدَ ذَلِکَ یَکُونُ فِی الدَّرَجَةِ الْعُلْیَا مَعَ الْأَنْبِیَاءِ وَ الْأَوْصِیَاءِ وَ إِنَّمَا یُدْرَکُ ذَلِکَ بِمَعْرِفَةِ الْعَقْلِ وَ جُنُودِهِ وَ بِمُجَانَبَةِ الْجَهْلِ وَ جُنُودِهِ وَفَّقَنَا اللَّهُ وَ إِیَّاکُمْ لِطَاعَتِهِ وَ مَرْضَاتِه‏

 

 الکافی، ج‏1، ص: 21

 

سماعه گوید خدمت حضرت صادق علیه السّلام بودم و جمعى از دوستانش هم حضور داشتند که ذکر عقل و جهل بمیان آمد

حضرت فرمود:

عقل و لشکرش و جهل و لشکرش را بشناسید،

 

سماعه گوید من عرض کردم قربانت گردم غیر از آنچه شما بما فهمانیده‏اید نمیدانیم.

 

حضرت فرمود خداى عز و جل عقل را از نور خویش و از طرف راست عرش آفرید و آن مخلوق اول از روحانیین است پس بدو فرمود پس رو او پس رفت سپس فرمود پیش آى پیش آمد

 

خداى تبارک و تعالى فرمود: ترا با عظمت آفریدم و بر تمام آفریدگانم شرافت بخشیدم

 

سپس جهل را تاریک و از دریاى شور و تلخ آفرید باو فرمود پس رو پس رفت فرمود پیش بیا پیش نیامد

 

فرمود: گردن‏کشى کردى؟

 

او را از رحمت خود دور ساخت

 

سپس براى عقل هفتاد و پنج لشکر قرار داد.

 

چون جهل مکرمت و عطاء. خدا را نسبت به عقل دید دشمنى او را در دل گرفت و عرض کرد

 

پروردگارا این هم مخلوقى است مانند من.

 

او را آفریدى و گرامیش داشتى و تقویتش نمودى

 

من ضد او هستم و براو توانائى ندارم

 

آنچه از لشکر به او دادى بمن هم عطا کن

 

فرمود بلى میدهم ولى اگر بعد از آن نافرمانى کردى ترا و لشکر ترا از رحمت خود بیرون میکنم

 

عرض کرد خشنود شدم

 

پس هفتاد و پنج لشکر باو عطا کرد.

 

و هفتاد و پنج لشکرى که به عقل عنایت کرد

 

(جنود عقل و جهل) بدین قرار است:

 

 

خیر و آن وزیر عقل است و ضد او را شر قرارداد، که آن وزیر جهل است؛

 

و ایمان و ضد آن کفر؛

 

و تصدیق حق و ضد آن انکار حق؛

 

و امیدوارى و ضد آن نومیدى؛

 

و دادگرى و ضد آن ستم؛

 

و خشنودى و ضد آن قهر و خشم؛

 

و سپاسگزارى و ضد آن ناسپاسى؛

 

و چشم داشت رحمت خدا و ضد آن یأس از رحمتش؛

 

و توکل و اعتماد بخدا و ضد آن حرص و آز؛

 

و نرم دلى و ضد آن سخت دلى؛

 

و مهربانى و ضد آن کینه‏توزى؛

 

و دانش و فهم و ضد آن نادانى؛

 

و شعور و ضد آن حماقت؛

 

و پاکدامنى و ضد آن بى‏باکى و رسوائى؛

        

 

و پارسائى و ضد آن دنیاپرستى؛

 

و خوشرفتارى و ضد آن بدرفتارى؛

 

پروا داشتن و ضد آن گستاخى؛

 

و تواضع و ضد آن کبر؛

 

و آرامى و ضد آن شتابزدگى؛

 

و خردمندى و ضد آن بیخردى؛

 

و خاموشى و ضد آن پرگوئى؛

 

و رام بودن و ضد آن گردنکشى؛

 

و تسلیم حق شدن و ضد آن تردید کردن؛

 

و شکیبائى و ضد آن بیتابى؛

 

و چشم‏پوشى و ضد آن انتقام‏جوئى؛

 

و بى‏نیازى و ضد آن نیازمندى؛

 

و بیاد داشتن و ضد آن بى‏خبر بودن؛

 

و در خاطر نگه‏داشتن و ضد آن فراموشى؛

 

و مهرورزى و ضد آن دورى و کناره‏گیرى؛

 

و قناعت و ضد آن حرص و آز؛

 

و تشریک مساعى و ضد آن دریغ و خوددارى؛

 

و دوستى و ضد آن دشمنى؛

 

و پیمان دارى و ضد آن پیمان‏شکنى؛

 

و فرمانبرى و ضد آن نافرمانى؛

 

سرفرودى و ضد آن بلندى جستن؛

 

و سلامت و ضد آن مبتلا بودن؛

 

و دوستى و ضد آن تنفر و انزجار؛

 

و راستگوئى و ضد آن دروغگوئى؛

 

و حق و درستى و ضد آن باطل و نادرستى؛

 

و امانت و ضد آن خیانت؛

 

و پاکدلى و ضد آن ناپاکدلى؛

 

و چالاکى و ضد آن سستى؛

 

ونشاط و زیرکى و ضد آن کودنى؛

 

و شناسائى و ضد آن ناشناسائى؛

 

و مدارا و رازدارى و ضد آن راز فاش کردن؛

 

و یک روئى و ضد آن دغلى؛

 

و پرده‏پوشى و ضد آن فاش کردن؛

 

و نمازگزاردن و ضد آن تباه کردن نماز؛

 

و روزه گرفتن و ضد آن روزه خوردن؛

 

و جهاد کردن و ضد آن فرار از جهاد؛

 

 و حج گزاردن و ضد آن پیمان حج شکستن

 

و سخن نگهدارى و ضد آن سخن چینى؛

 

و نیکى بپدر و مادر و ضد آن نافرمانى پدر و مادر؛

 

و با حقیقت بودن و ضد آن ریاکارى؛

 

و نیکى و شایستگى و ضد آن زشتى و ناشایستگى؛

 

و خودپوشى و ضد آن خود آرائى؛

 

و تقیه و ضد آن بى‏پروائى؛

 

و انصاف و ضد آن جانبدارى باطل؛

 

و خودآرائى براى شوهر و ضد آن زنادادن؛

 

و نظافت و پاکیزگى و ضد آن پلیدى؛

 

و حیا و آزرم و ضد آن بى‏حیائى؛

 

و میانه روى و ضد آن تجاوز از حد؛

 

و آسودگى و ضد آن خود را برنج انداختن؛

 

و آسان‏گیرى و ضد آن سخت‏گیرى؛

 

و برکت داشتن و ضد آن بى‏برکتى؛

 

و تندرستى و ضد آن گرفتارى؛

 

و اعتدال و ضد آن افزون‏طلبى؛

 

و موافقت با حق و ضد آن پیروى از هوس؛

 

و سنگینى و متانت و ضد آن سبکى و جلفى؛

 

و سعادت و ضد آن شقاوت؛

 

و توبه و ضد آن اصرار بر گناه؛

 

و طلب آمرزش و ضد آن بیهوده طمع بستن؛

 

و دقت و مراقبت و ضد آن سهل انگارى؛

 

دعا کردن و ضد آن سرباز زدن؛

 

و خرمى و شادابى و ضد آن سستى و کسالت؛

 

و خوشدلى و ضد آن اندوهگینى؛

 

مأنوس شدن و ضد آن کناره گرفتن؛

 

و سخاوت و ضد آن بخیل بودن.

 

پس تمام این صفات (هفتاد و پنجگانه) که لشکریان عقلند جز در پیغمبر و جانشین او و مؤمنى که خدا دلش را بایمان آزموده جمع نشود اما دوستان دیگر ما برخى از اینها را دارند تا تدریجا همه را دریابند و از لشکریان جهل پاک شوند آنگاه با پیغمبران و اوصیاءشان در مقام اعلى همراه شوندو این سعادت جز با شناختن عقل و لشکریانش و دورى از جهل و لشکریانش بدست نیاید خدا ما و شما را بفرمانبرى و طلب ثوابش موفق دارد.

 

 اصول کافى-ترجمه مصطفوى، ج‏1، ص: 24

موافقین ۰ مخالفین ۰ ۹۴/۰۹/۱۰
حبیب غفاری

نظرات (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی